23 juli - 21 augustus 2008

Via Madrid en Sao Paulo naar de Iguassu watervallen

De route

Dit jaar gaan we weer 'ouderwets' met z'n tweetjes op stap. We hebben ons oog laten vallen op het natuurrijke Brazilië. Aanvankelijk wilden we alle hoogtepunten van het land bezoeken, maar al snel bleek dat Brazilië daar veel te groot voor is. We beperken ons tot het zuiden en zuidwesten van het land. We beginnen bij de mooiste watervallen ter wereld , die van Iguassu. Hierna een paar daagjes Rio de Janeiro, waarna we drie weken de nutuur induiken rondom het moerasgebied de Pantanal. Een echte natuurreis dus.
De reis naar Iguassu is zwaar. We vliegen met Iberia vanaf Amsterdam. In Madrid stappen we over voor de ruim 10 uur durende vlucht naar Sao Paulo. In deze miljoenenstad hebben we twee uur voor de aansluiting naar Iguassu. Dat blijkt veel te kort te zijn. De bagage is niet doorgelabelt en instapkaarten moeten we ook hier regelen. Het passeren van de douane in Sao Paulo verloopt vlotjes en de bagage is er ook redelijk snel, maar het verlaten van de terminal (normaal een formaliteit van gewoon doorlopen) is een ramp. Lange rijen staan er om het briefje met 'niets aan te geven' in te mogen leveren. Dat kost ons bijna 45 minuten. Gelukkig is de incheckbalie voor de binnenlandse vlucht in hetzelfde gebouw. De schrik slaat ons om het hart als hier ook een gigantische rij staat. De vlucht gaat inmiddels over 45 minuten. Terwijl Ien in de eindeloze rij staat maak ik met de 'grote baas' een praatje aan de incheckbalie. Nee, we moeten in de rij wachten, maar een half uur voor het vertrek van de vlucht mogen we wel naar voren. Nou ja, als we dan toch naar voren kunnen, waarom dan niet meteen. We spoeden ons om de rij heen, de beveiliging wijzend op een ' afspraak met de grote baas'. Dat was achteraf maar goed ook, want we kunnen nog net aan boord springen van het gereed staande vliegtuig.

Zo komen we uiteindelijk precies volgens schema om 9:15 aan in Iguassu. We lachen ons rot als bij aankomst in Iguassu mijn handbagage trilt als een gek. Wat is dat nou weer?? Het blijkt de elektrische tandenborstel te zijn en geen bom, wat bij Ien als eerste in haar hoofd op kwam. Het is in Iguassu, net als in Sao Paulo, lekker fris. Zo'n 15°C. Het is wel flink bewolkt. Met een dure taxi (R42) rijden we in een kwartiertje naar de stad. Hier hebben we net buiten de stad een kamer in het Best Western hotel geboekt. Een ongezellig hotel in een ongezellige buurt. Voorlopig kan dat ons niets schelen, want we zijn na 26 uur 'onderweg zijn'  behoorlijk moe en duiken meteen het bed in om klaar te zijn voor de fantastische dag die ons morgen te wachten staat.

In de lonely planet heb ik op het oog in het centrum een leuk restaurantje (Bahia) gevonden. Met een taxi van het hotel gaan we er naar toe. We verwachten een swingend Noord-Braziliaans samba restaurant, maar vinden een steriele zaak waar een oude man wat slaapverwekkende tonen pingelt op een synthesizer. Het eten is van friteszaak kwaliteit met Michellin-ster prijzen.

Naar de Argentijnse kant van de watervallen.

Plattegrond van de Iguazu watervallen (Argentinië)

Vandaag begint pas echt de vakantie. We hebben vervoer geregeld naar de Argentijnse kant van de Iguassu watervallen. Na een perfect ontbijtje brengt Vincent ons weg. Als we de Iguassu rivier oversteken gaan we meteen ook de grens over naar Argentinië. Vanaf de brug zien we iets verderop ook Paraguay liggen. Foz do Iguassu ligt precies op het drielandenpunt. Foz betekent 'einde van de rivier'. Hier eindigt ook de Iguassu rivier en gaat over in de Parana. Overigens heten de rivier en watervallen in Argentinië Iguazu en in Brazilië Iguassu (Iguaçu).
De grens van Argentinië en Brazilië loopt in het midden van rivier de Iguassu, waardoor je een Braziliaanse en een Argentijnse kant van de watervallen hebt. De Iguassu watervallen bestaan uit 275 aparte watervallen, die bij elkaar 2700 meter breed zijn. Gemiddeld is de waterval zo'n 90 meter hoog. Veel hoger en breder dan bv de Niagara watervallen (45 m hoog en 1200 m breed). De watervallen liggen midden in de jungle. Het zijn dan ook verreweg de mooiste en meest indrukwekkende watervallen ter wereld.

De duivelskeel vanaf de Argentijnse kant.

Het passeren van de grens is een formaliteit. Hierna is het nog 20 kilometer naar de watervallen. Rond half negen stappen we het park binnen. Het doet een beetje Amerikaans aan. Met een treintje gaan we eerst naar het uiteinde van de watervallen, die ze Garganta del Diablo hebben genoemd. Hier stort het water zich in de 'keel van de duivel'. In deze hoefijzervormige afgrond is de watermassa het grootst. Door het geweld van neerstortend water zien we van verre al een enorme nevel boven de plek hangen. Als we het treintje verlaten is het nog 1 km over een loopbrug naar de rand van de kloof. We kunnen tot precies boven het neerstortende water komen. Heel indrukwekkend. Door de nevel scheren zwaluwen, op zoek naar insecten. De bodem van de kloof is door de nevel niet te zien. Als de volgende treinlading toeristen de open plekjes aan de reling in neemt, lopen we langzaam terug over de loopbrug.

Prachtige vlinders

Bij het treinstation nemen we op een terras een heerlijke bak koffie. Om ons heen wemelt het van de prachtige vlinders. Vooral de rode en kleine blauwtjes zijn een lust voor het oog. In plaats van het treintje nemen we een rubber boot naar de andere kant. De boot vaart rustig door de rustige rivier, die nog niet lijkt te beseffen dat hij even verderop een enorme duikeling gaat maken. We hopen wat dierenleven te zien, maar zien opvallend weinig vogels. Laat staan papegaaien of toekans. Gelukkig vinden we een baby kaaimannetje, al is die zo klein dat de meesten hem niet hebben gezien.
Aan de Argentijnse kant hebben ze een aantal routes uitgezet vlak langs de watervallen. Als eerste doen we de 'Upper circuit'. Hierbij loop je over stalen loopbruggen boven langs een aantal spectaculaire watervallen. Deze nieuwe loopbruggen hebben de houten, deels ingestorte, bruggen vervangen die Joop en ik 24 jaar terug met gevaar voor eigen leven hadden bewandeld. Om zich op de watervallen te krijgen moesten we zelfs een paar keer over een boonstam naar de andere kant.

De watervallen zijn een paar kilometer breed.

De uitzichten zijn spectaculair. Het was wat weggezakt, maar dit is toch wel een van de mooiste plekken die we ooit hebben gezien. Fantastisch! We kunnen er geen genoeg van krijgen en blijven bij elk uitzichtpunt lang hangen.
Na het bovencircuit dalen we af en bekijken we de watervallen van de onderkant. Ik was er bang voor, maar het is niet meer mogelijk om tot onder de watervallen te komen. Indertijd was dit wel mogelijk en had je door de nevel om je heen diverse kleine regenbogen om je heen. Heel spectaculair. Gelukkig zijn er door de zon wel grote regenbogen te zien, die de beleving nog spectaculairder maken dan die al is.
Het is tegenwoordig mogelijk met een bootje tot dicht onder de watervallen te komen. Omdat het hier in Argentinië nog betaalbar is, 15 euro i.p.v. 65 euro aan de Braziliaanse kant, trekken we onze regenkleding aan en stappen we in de rubberboot. We varen naar twee spectaculaire plekken tot vlak onder de waterval. Heel indrukwekkend om het van deze kant te zien. Om de ervaring nog intenser te maken varen we twee maal zo dicht bij het vallende water, dat het met bakken over ons heen komt. Maar goed dat de spullen in een waterdichte zak zitten. Als we terug zijn hebben we zoveel water over ons heen gekregen dat we ondanks de regenkleding behoorlijk nat zijn. Gelukkig is het niet zo koud en hebben we wat extra kleding bij ons.

Met een rubber boot kun je onder de watervallen varen.

Als afsluiting willen we naar het eilandje varen voor een close-up van de grootste watervallen van deze kant. De boot vaart echter maar tot 15 uur en we zijn net te laat. Jammer, want het leek ons een mooi stukje van het park. Als afsluiting lopen we nog een keertje langs de bovenloop. Nog even genieten van al die mooie uitzichten en het donderende geraas. Onvoorstelbaar dat je bij reisbureaus standaard kunt kiezen tussen een korte (2 uur) en een lange tour van maximaal 5 uur, al dan niet gecombineerd met de Braziliaanse kant. Wij hebben aan 9,5 uur niet eens genoeg aan enkel deze kant en zouden best nog een dag hier kunnen zijn zonder ons een moment te vervelen.

We moeten ons nog haasten om op tijd bij de uitgang te zijn. Met het laatste treintje zijn we om 18 uur terug bij de ingang. Hier zien we nog een grote zwarte specht en twee groot uitgevallen Zuid-Amerikaanse kieviten. Met het busje van ons hotel rijden we terug naar ons Falls Gali hotel in Brazilië. Wat een geweldige eerste dag van de vakantie! 's Avonds blijven we in het hotel. Zoals bijna overal in Brazilië bestaat het diner uit een buffet. Normaal hebben we het hier niet zo op, maar vandaag is het erg goed verzorgd en erg lekker. Hopelijk is dit de Braziliaanse standaard.

Met de bus naar de Braziliaanse kant van de watervallen.

Uitzicht op Argentinië

Na wederom een geweldig ontbijt gaan we op pad. Vandaag gaan we de Braziliaanse kant van de watervallen bekijken. We vermijden de dure 'hoteltaxi' en nemen een gewone taxi naar het centrum. Hier pinnen we eerst geld. Dat is niet eenvoudig. Alles staat in het Portugees en van de tientallen geldmachines zijn er maar enkelen geschikt voor onze giropas. Na zes keer proberen hebben we eindelijk de goede machine te pakken.
We nemen de lokale bus 120 naar het park. Bij een oud mannetje kopen we twee kaartjes voor 4,5 reaal, voor we door de draaideur naar binnen mogen. Grappig. Vlak na de luchthaven is de ingang al van het park. Het is erg druk en voor de kassa staat een heuse rij. Met een dubbeldekker rijden we een paar kilometer naar het begin van de trail.

Neusbeertjes

Toecan

Aan de Braziliaanse kant loopt maar één pad. Het biedt wel een geweldig uitzicht op de Argentijnse watervallen. De trail start op het punt waar we gisteren de boottocht maakten. Een prachtig en volledig uitzicht op dit deel van de watervallen. Iets verderop ligt het luxueuze Cataratas hotel. Vanuit enkele kamers heb je uitzicht over de watervallen. Helaas niet te betalen voor stervelingen als wij. Hier komen we eerste coati's (neusberen) tegen. Hoewel het streng verboden is ze te voeren, komen ze toch in grote groepen op de toeristen af. De hele dag zien we de grappige neusberen om ons heen. Erg leuk!

De 'horseshoe'

Via allerlei prachtige uitzichtpunten lopen we langzaam naar de 'horseshoe' of 'devil's throat'. Gisteren stonden we aan de andere kant van dit meest spectaculaire deel van de watervallen. Aan deze kant kun je ze zowel van boven als van onderen zien. Er gaat zelfs een loopbrug een stukje de keel van de duivel in. Je wordt door het opspattende water wel kletsnat. Er is momenteel veel water, zodat het grootste deel in nevels gehuld blijft. Met een lift wordt je tot boven de waterval gebracht. Geweldig om het spektakel ook van bovenaf te bekijken.

Via hetzelfde pad lopen we terug. Het gekke is dat we de enigen zijn die weer omhoog klauteren. Onderweg komen we weer tientallen neusbeertjes tegen. Vlak voor we in de bus stappen zien we plotseling twee toekans in een boom. Wat zijn ze mooi!! De feloranje bek kleurt prachtig in de zon. Het toetje van deze prachtige dag.
We haasten ons om op tijd, 17 uur, bij de uitgang te zijn. Tot onze verbazing zien we nog steeds mensen het park in gaan. Ook bij de kassa staan om 17 uur nog mensen, terwijl het park dan sluit. Zal wel. Met bus 120 rijden we weer terug naar Foz do Iguassu. We rijden door naar het eindpunt, het busstation, en nemen daar een taxi naar het hotel. De boef laat ons het nachttarief betalen (tarief 2 ipv 1), maar daar komen we pas later achter.
's Avonds nemen we in de "gezellige" koude eetzaal een wijntje en proosten op deze tweede geweldige dag.

Om 7 uur hebben we al alles gepakt en zitten we aan het ontbijt. Met de taxi (45 reaal, 20 euro) gaan we naar het vliegveld, waar we om 9:50 het vliegtuig naar Rio de Janeiro hebben. Het is anderhalf uur vliegen. De service aan boord is verrassend goed, een beetje zoals we gewend zijn van 10 jaar geleden.

Rio de Janeiro vanuit de lucht

Het is perfect weer als we aankomen. Onbewolkt en een graad of 24. Voor 80 reaal  nemen we de taxi naar ons hotel "Oceano" aan het wereldberoemde Copacabana strand. We hebben een leuke, gezellige kamer op de 11e verdieping. Vanaf ons piepkleine balkon hebben we een zijaanzicht op het strand. Op het dak is er een zwembad en een hot tub. Het personeel van het hotel is uiterst vriendelijk en behulpzaam.
We doen meteen de korte broek aan voor een strandwandeling. Ik wist wat me te wachten stond, maar het valt Ien een beetje tegen. Geen schaars geklede Braziliaanse schonen, geen macho types, geen dure cabriolets en geen exclusieve winkels, geen uitgebreide terrassen maar een doorsnee strand met doorsnee mensen. Copacabana was tot een paar jaar terug levensgevaarlijk. Berovingen waren aan de orde van de dag en de toeristen bleven massaal weg. De afgelopen jaren is er veel veranderd. Het strand is 's nachts verlicht en er is veel politie op de been. De straatschoffies en andere criminelen hebben inmiddels ander werkterrein opgezocht. Ook is de algemene levensstandaard wat hoger waardoor minder mensen gedwongen worden te overleven in de criminaliteit. Toch blijft Rio een meer dan gevaarlijke stad waar je geen gekke dingen moet doen.

Vanaf het hotel uitzicht op Copacabana.

We lopen tot het einde van het strand van Copacabana. Iets verderop liggen de stranden van Ipanema en Leblon, die iets chiquer moeten zijn. Op het strand proberen knullen een centje bij te verdienen door het maken van indrukwekkende zandkastelen of andere sculpturen. Voor 2 reaal mag je een foto maken. Er zijn ook overal volleybal netten geplaatst, waar fanatiek beach volleybal of voet volley wordt gespeeld. Sommigen zijn echte kunstenaars met de bal. Opvallend is de afwezigheid van muziek. In het land van de samba verwacht je op elke hoek bandjes en opzwepende muziek, zeker op het beroemdste strand van de wereld. Het uitzicht is echter prachtig. De noordzijde wordt begrensd door de overbekend suikerbroodberg en achter de hoge hotels kijkt Jezus vanaf grote hoogte toe.
Tegen donker maken we vanaf het dak van ons hotel foto's van het verlichte strand en de skyline, waarna we om de hoek een buffet nemen. In Brazilië is het gebruikelijk dat je afrekent per kilogram. Maakt niet uit of je bord vol ligt met biefstuk of aardappels. Goed eten voor weinig. Buiten staan bij een barretje veel mensen naar een voetbalwedstrijd te kijken. Twee plaatselijke grootheden spelen tegen elkaar en de ooooohs en oeeeees zijn niet van de lucht. Op het plein achter ons hotel is een groot feest aan de gang met vuurwerk en harde muziek. Ja, Rio is een levendige stad.

Corcovado (Jezus beeld op de berg)

Boven op de Corcovado berg waakt Jezus over de stad.

Vandaag hebben we een stadstour geboekt, die ons langs de bekendste attracties van de stad zal brengen. Om 9 uur worden we door gids Neto bij het hotel opgehaald. We zijn met een busje van 12 personen. Neto is een leuke vent van ongeveer 32 jaar. Er gaat ook een Chinees mee van ons hotel. Hij is 29 jaar (lijkt nog geen 20) en is als ingenieur in de staal industrie door zijn bedrijf 3 maanden naar hier uitgezonden om een nieuwe fabriek in Victoria op te zetten. Een leuke vent, waar we vandaag veel mee kletsen.
Als eerste gaan we de 700 meter hoge Corcovado berg op. Hier kijkt een 38 meter hoog beeld van Jezus uit over de stad. We rijden er met het busje naar toe. Boven heb je een verpletterend beeld over de stad. Ook de aanblik op Jezus zelf is indrukwekkend. 38 meter klinkt niet veel tot je er voor staat. Neto maakt leuke foto's van ons. De stad is aan de ene kant heel helder, maar aan de andere kant van de berg wat flets door de smog. Vanaf deze hoogte zie je perfect de suikerbroodberg, alle stranden en de sloppenwijken liggen. De sloppen bestaan tegenwoordig niet meer uit golfkartonnen huizen. De huizen zijn veelal van steen en er lopen nu ook gewone straten doorheen. Als er, zoals gepland, deze sloppenwijken een opknapbeurt krijgen kunnen het in de toekomst gewone wijken van Rio worden.

De Suikerbroodberg gezien vanaf Corcovado	De bekende stranden Copacabana (links) en Ipanema (rechts)

Carnaval !

Na Corcovado stoppen we even bij het Maracana stadion. Dit is het grootste stadion ter wereld. Toen er alleen nog maar staanplaatsen waren, konden er wel 220.000 mensen in. Tegenwoordig kunnen er nog maar 90.000 toeschouwers terecht. Er is verder niet veel te zien, zodat we na 5 minuten al verder gaan naar een soort carnaval museum. Het is piepklein, maar het leuke is dat je zo'n prachtig pak aan mag trekken. We kiezen beiden een leuk pak uit en swingen even later op de sambamuziek. Erg leuk.

Carnaval !!	De moderne kerk van Rio.	Carnaval !!

De moderne kathedraal

Iets verderop bezoeken we in het centrum een moderne kathedraal. Het ziet er uit als een omgekeerde bijenkorf. Binnen is het behalve de brandgeschilderde ramen niet veel aan. Het is vooral de aparte buitenkant die het gebouw een bezoekje rechtvaardigt.
Na een uitgebreid buffet rijden we naar de suikerbroodberg. Onderweg zien we op kruispunten acrobaten stunts uitvoeren voor een tip.

Pan de Azucar (Suikerbroodberg)

De suikerbroodberg ligt in zee. De naam dankt het aan de aparte vorm, die vroeger deed denken aan de vorm van suikerbroden, die gemaakt werden van suikerrietpulp. Met behulp van twee kabelbanen gaan we helemaal naar boven. De kabelbaan is bekend geworden door een paar bekende stunts. Begin vorige eeuw is iemand op de kabel met een motor naar boven gereden en is een acrobaat over de kabel naar boven gelopen. Het bekendst is echter de scene in de James Bond film 'Moonraker', waar James boven op de kabelbaar in gevecht is met 'jaws'. Boven hebben we weer een prachtig uitzicht over Rio, maar nu vanaf de zeezijde. Jammer dat we hier niet tegen donker zijn als Jezus zijn licht over Rio uitwerpt.

Met de kabelbaan de suikerbroodberg op.	Corcovado

Ten slotte rijden we langs Leblon en Ipanema beach. Het is hier inderdaad wat mondainer. Hier zien we ook surfers op de golven hun kunsten tonen. Tegen de avond zijn we weer terug. Versleten zoeken we de hot tub op. Biertje er bij en genieten van de ondergaande zon.
's Avonds eten we op een terrasje vlak naast ons hotel. De auto's razen voorbij, maar daar hebben alle terrassen last van. We nemen een enorme pizza met z'n tweeën. Moddervet, maar hij gaat zowaar helemaal op.

Rustig dagje

Prachtig zandkasteel op het strand van Copacabana.

We slapen wat uit en lopen rond elven de winkelstraat van Copacabana af. Ien koopt twee paar schoenen (alsof ik niet genoeg te sjouwen heb) en halen al vast geld voor de komende dagen. In een internetcafé bekijken we de mail en sturen een verslagje van de eerste dagen naar huis.
Hierna lenen we een parasol en handdoeken van het hotel en gaan we een uurtje zandhappen op het strand. Als het te hard gaat waaien en ik bijna met parasol en al door de wind wordt gelanceerd houden we het voor gezien. Ik kan me nog steeds niet voorstellen dat sommige mensen uren op een strand door kunnen brengen. Laat staan dagen.

Oubollige samba show

Voor vanavond hebben we een sambashow geboekt. Om 19 uur worden we opgehaald, waarna we nog 2 mensen ophalen bij een ander hotel. Voor de show gaan we ergens eten. Het restaurant blijkt niets met de show te maken te hebben. Het eten is gelukkig fantastisch. We hebben twee Oostenrijkers als tafelgenoot. Zij is een aardige, maar vreselijk bekakte tante. Haar man is wetenschapper en geeft lezingen over heel de wereld. Volgende week heeft hij een congres in Salvador en heeft er twee weken vakantie aan vast geplakt. Aardige man, waar we geanimeerd mee praten.
Na het eten rijden we naar de wijk Leblon, waar het gezellig ouderwets aandoende theater staat. Voor de show begint onderhoudt een 'meisje' het publiek door een voetbal 15 minuten hoog te houden. Erg knap, maar vreselijk slaapverwekkend. We schatten het kind 12 a 14 jaar. Als we haar later van dichtbij zien blijkt het een zwaar opgemaakte oude taart van over de 45 te zijn.

De Samba show	De prachtige 'praalwagen-gewaden'

Om tien uur start de show. Het begint met een dans uit de tijd dat de zwarte slaven uit Afrika naar Brazilië werden gedeporteerd. Hierna volgen diverse acrobatische shows en fraai geklede dames die op samba muziek hun kunsten tonen. De muziek wordt door twee mensen live gezongen. De zes niet al te knappe danseressen draaien routinematig hun programma af. De show eindigt met een parade, waar de fraaie uitbundige kleding wordt getoond. Na een dik uur is de weinig inspirerende show al afgelopen en voelen we ons een beetje bekocht. De jap naast Ien had het ook niet zo naar zijn zin. Hij had vast een sex-show verwacht en keek ongeïnteresseerd de andere kant op. Soms deed de zielig ogende man zelfs zijn vingers in zijn oor. Rond middernacht zijn we weer terug in het hotel.

Vliegen naar Campo Grande

Na een relaxte ochtend vliegen we via Sao Paulo naar Campo Grande aan de rand van de Pantanal. Als we Rio verlaten vliegen we langs de suikerbroodberg met op de achtergrond Corcovado. Een mooi afscheid van de stad. De 500 km tussen de twee miljoenensteden is opvallend groen. Zo te zien is er nog heel wat Atlantisch regenwoud over. Sao Paulo, 9 miljoen inwoners, is gigantisch groot. Als we over de stad vliegen zien we zover het oog reikt huizen en wolkenkrabbers. Nog nooit zoveel stedelijk gebied bij elkaar gezien. Het overstappen gaat snel. Vijf minuten na het verlaten van het vliegtuig ploffen we al neer in de luxe stoelen bij de gate.
Anderhalf uur later vliegen we verder naar Campo Grande. De klok gaat een uur terug, waardoor we nu 6 uur verschil hebben met Nederland. In Campo Grande hebben we snel de bagage en nemen we de taxi naar de nadere kant van de stad, waar we een nacht in het Ibis hotel hebben geboekt. Het hotel was een koopje, maar door de dure taxi's in Brazilië hadden we net zo goed iets in de buurt van het vliegveld kunnen nemen.
Het is een gezellig hotel en de sfeer stijgt als we een caipirinha (Braziliaans citroenlikeurtje) nemen. Het meisje was bijna een half uur bezig om het klaar te maken!

Surfers op Ipanema beach

Copacabana

Vlucht naar de Pantanal

We worden gewekt door een afgesproken telefoontje van Mik. Ze is bij pappa, zodat Ien even met haar vader kan praten. Ze zijn blij even elkaars stem te horen.
Om 9:30 worden we opgehaald voor onze vlucht naar de Pantanal. Het kleine vliegtuigje vertrekt vanaf een grasveldje net buiten de stad. Als het vliegtuigje, waar maximaal 4 personen in kunnen, uit de hangar is geduwd en van kerosine is voorzien kan ons grote avontuur beginnen.

Jos als co-piloot

De grappige Ronnie is onze piloot. Ik zit op de plek van de 'copiloot' en mag ook een stukje vliegen. Ronnie doet het even voor: knuppel naar achteren is omhoog en naar voren naar beneden. Hij maakt er een grapje van en gaat lekker 'slapen' als ik aan het stuur zit. Ik maak zoveel duikvluchten dat Ien groen en geel ziet (grapje).
Als we in de Pantanal aankomen I goed te zien dat we in de droge periode zitten. Op wat riviertjes en meertjes na staat het meeste droog. Je kunt wel goed zien dat het in de natte periode een groot moeras is, met op de drogere delen veel vegetatie. De Pantanal is grotendeels opgedeeld door grootgrondbezitters, die hier hun koeien laten grazen. Sommige delen van de Pantanal staan in de natte periode zo ver onder water dat de farmers elk jaar al hun koeien verkopen en na het regenseizoen opnieuw beginnen.

Ronnie vliegt laag over de poeltjes en rivieren.

De omgeving van Barranco Alto

Het laatste kwartier van de een uur durende vlucht is spectaculair. We dalen tot 100 meter en vliegen laag over stukken moeras, meertjes en de Rio Negro. Overal zien we dieren. Grote groepen peccari's (soort wilde zwijnen), herten, ooievaars, capibara's en kaaimannen op de zandbanken van de rivieroever. Supergaaf!

Aankomst in Barranco Alto

Barranco Alto vanuit de lucht

Vanuit de lucht herkennen we al onze Barranco Alto lodge. Het ligt aan de Rio Negro en is omgeven door meertjes. Na een perfecte landing op 't grasveld worden we rond 12:30 verwelkomd door Marina en Lucas, de eigenaren van de lodge. We hebben een eenvoudige kamer met eigen terrasje.
We krijgen een welkomstdrankje onder een enorme boom op de warande. In de verte zien we de rivier met zonnende kaaimannen. Al snel vliegen de eerste hyacint (blauwe) ara's over. Deze ara's komen alleen voor in de Pantanal en waren to voor kort ernstig bedreigd. We gaan helemaal uit ons dak als we na de Vermillion (felrood) flycatcher en een vos de eerste toekans over het terrein zien vliegen. Wat een bijzonder begin van een hopelijk bijzondere week!
Tot 15:30 hebben we de tijd voor onszelf. Even snel de mail lezen. We schrikken ons rot als we lezen dat Arie Sluyter plotseling is overleden. Ien kende hem van tafeltennis en ik van de schaakvereniging. Zijn zus was een vriendin van Ien's moeder. Even een domper op onze vakantievreugde.

Op 'safari' met Lucas

Witlip peccari's

Om half vier gaan we met de auto, een open 'safariauto', het terrein van de farm bekijken. We zijn samen met de Italiaanse familie. De farm blijkt heel wildrijk te zijn. Toekans, de enorme Jaribu ooievaar, veel capibara's (grootste knaagdier ter wereld), herten en een grote groep witlip peccari’s. Ook nandoes, dit is de Amerikaanse struisvogel, kaaimannen en rode ara's krijgen we te zien.

In een open truck verkennen we het gebied.

We verlaten met Lucas de auto. Terwijl de Italianen een rondje met de auto maken gaan wij te voet naar een meertje. Hier is soms, als je stil bent, een tapir te zien. Lucas meent er een te horen. De voetafdrukken zijn ook vers, maar een tapir zit er vandaag nog niet in.
Het is al donker als de auto ons weer op pikt. Na een biertje en wat chips rijden we in het donker naar de lodge. Lucas probeert met een enorme schijnwerper dieren te zoeken. Er moeten zo'n 30 puma's en 7 jaguars op het immense terrein van de farm leven. Ook uilen en een ocelot worden af en toe gespot. Van al deze bijzondere dieren moet je een flinke dosis geluk hebben. Slechts enkele keren per jaar is het raak. Veel dieren zien we niet, maar we genieten van de heerlijke tocht in de open kar.

Caipirinha met ijs

Als het donker wordt is er even tijd voor een biertje

Terug in de lodge maken we kennis met een mooie traditie: voor iedereen een caipirinha met ijs.  Heerlijk.
Het avondeten is weer fantastisch. Lucas en Marina eten 's avonds niet mee. Wel een paar studenten die hier onderzoek doen naar bijen en planten. Camilla leidt het onderzoek en is al drie weken bezig allerlei planten te merken en uit te zoeken welke bijen welke planten hoe vaak bezoeken. Ze wordt bijgestaan door een niet al te gemotiveerd lijkende knul. Daarnaast is hier ook een jong stel uit Zwitserland. Zij geeft Duitse les aan de kinderen van Marina en Lucas. Hij houdt de website bij. Er is ook een jong Iers stel gearriveerd. Ze zijn met de auto aangekomen. Dat was afzien en ze liggen nu uitgeput op bed. Voor tienen liggen we op een oor, te dromen van wat ons de komende dagen te wachten staat.

Boottocht over de Rio Negro

Op pad met Lucas, Stevie en Heather .

Ik ben al vroeg op. In het donker zie ik een grote groep capibara's het terrein oversteken van het ene meertje naar het andere. Verder was er nog niet veel leven in de brouwerij.
Na het vroege ontbijt varen we met Stevie en Heather, de gisteren gearriveerde Noord-Ieren, de Rio Negro op. Lucas is onze gids. Hij is lekker enthousiast en vindt het leuk ons de dieren en vogels van zijn landgoed te laten zien.

Een van de ontelbare kaaimannen.

Vooral kaaimannen zijn hier in overvloed. Als het wat warmer wordt zie je er honderden op de zandbanken liggen. De boten hebben twee motoren. Een benzinemotor om je snel te verplaatsen. Als we iets interessants naderen gaat deze motor uit en varen we met een elektrische motor geruisloos op ons doel af. Perfect!
De rivier is rijk aan vis en dat trekt veel vogels aan. De ijsvogels vliegen af en aan, soms met een vis die groter is dan hij zelf. Eenmaal zien we een ijsvogel met een enorme vis. Hij is wel een half uur bezig met het tegen een tam kapot slaan van de vis. Doel is om de graten te breken waardoor hij de vis toch in een keer in kan slikken.
Lucas trekt alle sporen na. Hij weet precies van welk dier en hoe oud de sporen zijn.

Vlak naast de lodge 'wonen' hyacint ara's. .

Een tapir !!

Op een mooi plekje was Lucas weer een aan land om de sporen te checken, als hij plotseling achter het bosje een tapir in het water hoort. Ssst. En ja hoor, daar komt even later een tapir de hoek om. Het dier ziet ons meteen en keert direct om. Langzaam verdwijnt het in de begroeiing. Dat was echt kicken!! Eindelijk, na jaren zoeken hebben we er eindelijk één gezien! Waar de tapir aan land is gegaan loopt een trail. We gaan daar dus aan land en proberen het dier nog te vinden. Helaas, het is onvindbaar.

Een tapir steekt de rivier over.

We varen verder en zien nog ontelbare kaaimannen en vogels voor we weer terug zijn. Een ijsvogel probeert een enorme vis dood te slaan en is daar erg lang mee bezig. Uiteindelijk lukt het de vis, die bijna net zo groot is als de vogel zelf, naar binnen te werken. Bij de lodge worden we verwelkomd door een nandoe. We kletsen wat met onze reisgenoten voor de komende dagen. Heather en Stevie komen uit Belfast in Noord-Ierland en noemen zich Ieren en geen Britten. Het is een leuk stel van 30 en 31. Stevie is postbode en Heather kapster. Het zijn echte natuurliefhebbers en steken al hun geld in natuurreizen. Met z'n vieren lopen we voor de lunch naar het meertje waar een groepje capibara's zich ophoudt. We kunnen ze tot dichtbij naderen. Wat zijn ze groot!
Om 12 uur hebben we de gezamenlijke lunch. De Italianen vertrekken naar de lodge van de buurman, de Hollander Paul Grol. Tegelijkertijd komt er een groep Belgen aan. Erik, Christien en twee hun kinderen Kevin (23) en Jill (19). Ze hebben een kledingzaak in Kortrijk en Kevin is piloot.

Met Fernando op pad - Nog een tapir en een miereneter met jong!

Fernando en Jos op zoek naar wild. .

In de namiddag gaan we met de Ieren en gids Fernando in een open jeep op pad. Fernando heeft zijn twee kinderen mee genomen. De Belgen gaan met Lucas in een andere truck.

Fernando heeft arendsogen en ziet van alles. Eerst herkent hij in een steen een armadillo (gordeldier). Hij sluipt er op af en voor het dier in zijn hol kan vluchten heeft hij hem te pakken. Van dichtbij kunnen we het prehistorische dier bewonderen. Alweer een dier dat al jaren op onze 'nog-te-zien-lijst' stond! Even verderop ontdekt Fernando een tapir in het riet van een meertje. We gaan uit de truck en sluipen er naar toe. Het kost Fernando wel 5 minuten om ons uit te leggen waar de tapir zich precies bevindt. De wind staat gunstig en we kunnen de tapir heel dicht naderen. Zijn ogen zijn slecht en als je niet te veel beweegt en geen geluid maakt kun je tot op zo'n 20 meter komen. Op het laatst voelde hij onraad en komt heel langzaam uit het water. Echt geweldig! Als het bijna donker is ontdekken we een miereneter. Ook nu gaan we er weer lopend achter aan. Het dier blijkt een jong op zijn rug te dragen. Prachtig gezicht. Helaas is het te donker geworden om er foto's van te nemen. Wat een middag!!

Capibara's	De tweede tapir van de dag. Uniek !!

Als we terug zijn bij de auto vieren we 'het succes' met bier en chips. Als de muskieten op ons feestje verschijnen, gaan we terug. Met een schijnwerper gaan we op zoek naar nachtdieren. De kans is erg klein, maar op de het terrein van de ranch leven puma's, jaguars en ocelots. Die krijgen we niet te zien, maar we zijn meer dan tevreden met de herten, watervogels en capibara's.

Als we terug zijn staat de caipirinha al klaar en kletsen we heel gezellig met Stevie en Heather. Na het heerlijke avondeten duiken we vroeg in bed. Morgen weer vroeg op.

Sterke verhalen

Hyacint ara's

Lucas had gisteren gezegd dat we vanmorgen met de kano naar de reuzenotters zouden gaan. Gisteravond hebben we hem niet meer gezien, zodat we maar aannemen dat we om 5 uur vertrekken. Met z'n vieren staan we dus in het pikkedonker klaar voor vertrek. Maar wie er komt, geen Lucas of Marina. Bij het ontbijt horen we dat het schema is omgegooid voor een stinkend rijke Braziliaan. Die zou vanmorgen met zijn privévliegtuigje even komen lunchen en meteen even naar de reuzenotters varen. Dat hadden ze ons niet gezegd, met als smoes dat als we zo vroeg moeten ze het wel nadrukkelijk gezegd zouden hebben. De sukkel komt echter niet opdagen, zodat al dit geklooi voor niets is geweest. Aan tafel vertelt Lucas wat leuke verhalen over dit soort rijke lui. Afspraken maken kunnen ze niet. Als madame plots haar nagels wil lakken worden de plannen gewijzigd en komen ze gewoon een andere dag of helemaal niet. Lucas baalt er van, maar is wel dol op de centjes die deze lui schuiven. Eenmaal was hier de baas van Interbrew op bezoek. In hun onschuld werd Coca-Cola op tafel gezet. De kinderen maakten plots allerlei kotsgeluiden en protesteerden hevig. Pappa is de baas van Pepsi en Coca-Cola is het ergste gif. Hierop werd met het vliegtuig Pepsi-Cola ingevlogen.

Een ander leuk verhaal van Lucas is dat van zijn oude Zwitserse leraar. Die was hier op bezoek en bekende altijd graag een cowboy te willen zijn. Te paard, als cowboy gekleed en met hangmat en geweer trok hij hierop de wildernis in om de nacht als cowboy door te brengen. Zijn jongensdroom werd werkelijkheid!
Stevie baalt vreselijk. Zijn fotocamera is kapot. Een ramp voor de fanatieke fotograaf. Ik kan het me helmaal voorstellen. Als het mij zou overkomen, zou ik meteen naar huis willen.

Vannacht is er een jaguar in de buurt geweest. Er zijn jaguar sporen bij de rivier. Op een plaats zijn ook sleepsporen te zien en het lijkt er op dat hij hier in de rivier vlak voor de lodge een capibara heeft gevangen.

Paardrijden

Na het ontbijt wordt Ien's nachtmerrie werkelijkheid, we gaan paardrijden. Ien wil het makste paard dat bestaat, het liefst eentje waarvan je denkt dat het morsdood is. Ze krijgt 'Passat' en dit paard zal inderdaad geen stap te veel zetten. Met Mendosa als gids gaan we weer samen met de Ieren op pad. Het blijkt erg leuk te zijn, ook al gaan we vreselijk sloom. We komen in een gebied waar je met de auto niet kunt komen. We wanen ons alleen op de wereld. Onderweg komen we veel vogels, neusbeertjes en herten tegen. We moeten een paar keer door het water. De eerste keer een klein stukje en dat was al spannend. Het blijkt een voorproefje t zijn. Even verderop moeten we door een diep stuk. Om je voeten droog te houden moet je ze in de nek van het paard leggen. Kortom, we zijn zeiknat. Het laatste stukje kunnen we draven. Stevie gaat vol in galop. Hoewel ik voor het eerst sinds dat half uurtje in Colombia op een paard zit spoor in het paard aan en draaf ik achter Stevie aan. Alles schudt heen en weer, maar het lukt me om er niet af te vallen. Ging best wel lekker eigenlijk. Heather wil ook, maar haar paard is net en stuk taaie biefstuk en blijft achter Ien aan sjokken.

Ien krijgt instructies van Lucas.	Op sommige plaatsen moeten we door het water.

Als we bijna terug zijn bij de lodge vliegen er twee geel-blauwe ara's over. Prachtig. We komen ook langs de plek waar de hyacint ara's zich vaak ophouden. Het zijn er verrassend veel. Hier moeten we heen om ze op de foto te zetten! Na bijna drie uur zijn we terug. We hebben even last van O-benen en zadelpijn, maar dat is snel over. Na de gebruikelijke verwelkoming met passievruchtsap hebben we weer een heerlijke lunch. Het eten is hier helemaal perfect.

Hyacint ara's

Na de lunch lopen we naar de kale bomen waar de hyacint ara's vaak rondhangen. Ook nu zijn het er een stuk of tien. We maken geweldige foto's. Hoogtepuntje van de vakantie. Ondanks de hitte blijven we tot over drieën op deze plek.

Noodweer in de open truck

Hyacint ara

Als we terug zijn kunnen we gelijk door. De truck staat al klaar. We gaan op zoek naar miereneters. De gezellige Belgen gaan ook mee. Het is weer kicken. Lekker op de achterste bank, zodat je kunt staan. De wind door je haren. Heerlijk. We komen vandaag geen miereneter tegen. Wel groene papegaaien, die de bloemen van de felgele ipe boom los trekken om bij de honing te kunnen. Onder de boom staan vaak herten, die de bloemen opeten. De bloemen zijn ook voor ons eetbaar. Gisteravond zaten ze door de sla. Voor we aan het eind van het landgoed een biertje nemen zien we nog een armadillo (gordeldier) en een groepje lichtgevend groene papegaaien.
Plotseling wordt de lucht pikzwart. Volgens Lucas niets aan de hand, maar als we net op de terugweg zijn breekt er een enorm onweer uit. Snel alle camera's voorin. Ien en Heather weten ook een plekje in de cabine te veroveren, maar de rest moet het achterin met een zeiltje doen. Het is echt noodweer en we zijn binnen de kortste keren zeiknat. Het zeiltje wordt aan de kant geschoven en we trotseren de watervol die over ons wordt uitgestort. Het tot voor kort gortdroge terrein staat binnen enkele minuten vol enorme waterplassen. De auto scheurt naar huis en het water spat meters ver op. Het onweer verlicht om de paar seconden de omgeving spookachtig. Voorin de truck jaagt Lucas de meiden de stuipen op het lijf door SOS berichten naar Marina te zenden.

Op zoek naar (reuzen)otters

Het weer is een beetje opgeknapt. De Belgen zijn vroeg met de kano vertrokken. Lucas wil met ons een stuk lopen, maar wij willen nu ook wel eens die otters zien. In de rivier leven meerdere families. Wij gaan dus met de motorboot op pad. Lucas denkt de andere kant van de rivier op te varen, maar na een tijdje komen we toch de Belgen tegen. We komen een 'gewone' otter tegen, die we een tijdje mooi kunnen volgen. De reuzenotters zijn echter verder de rivier opgezwommen. De Belgen hebben de groep een half uur perfect gezien. Ze kwamen zelfs tot vlak bij de boot. Heel even zien we vanaf grote afstand een reuzenotter in de buurt van het hol, maar nadat hij onder duikt, is hij voorgoed uit beeld. Om 11 uur zijn we weer terug.

Een miereneter voor de deur

Reuzenmiereneter

Tijdens de lunch vraagt Lucas hoeveel we er voor over hebben om een miereneter, waar we gisteren zo fanatiek maar tevergeefs naar hebben gezocht, te zien. Wij: "alles". "Ga dan maar snel buiten kijken, want hij staat voor de deur"! En ja hoor, daar loopt er een op het veldje voor de eetzaal. Iedereen schiet naar buiten om het arme dier te fotograferen.
Ien kletst gezellig met Christine en ik voorzie het thuisfront van mailtjes. Een rare gewaarwording om hier in het midden van niets te kunnen e-mailen. Voor we weer met de truck op pad gaan maken we een ommetje rond de lodge. We hopen rode ara's te vinden. In plaats daarvan komen we weer een miereneter tegen. Het grappige dier naderen we stapje voor stapje en kunnen tot op enkele meters komen. We blijven we een half uur van het aparte dier genieten.

Weer met de truck op pad

Samen met de Belgen in de truck.

Om half vier gaan we weer met de truck op pad. Wederom met de hele groep. Er is weer veel te zien. Roodgroene ara's (oogverblindend als ze vliegen), vosjes, peccari's, herten en nog een miereneter. Ook zien we voor het eerst deze reis brulapen. De koe die gisteren niet op kon staan is er vandaag nog slechter aan toe. Waarschijnlijk zijn bekken ontzet of gebroken. Lucas besluit hem af te maken. De gieren staan al klaar om aan dit feestmaal te beginnen. Ook vandaag genieten we weer van een mooie zonsondergang.
Terug in de lodge is het een gezellige boel. We steken de draak met Lucas en zijn verhalen over de jaguarsporen rond onze huisjes. Als de caipirinha begint te werken worden we baldadig. Lucas heeft gipsafdrukken gemaakt van de voetafdrukken van verschillende jaguars. Hiermee zetten we bij de rivier allerlei sporen uit. Met het schild van een schildpad maken we sleepsporen, alsof de jaguar weer een capibara heeft gevangen. We liggen dubbel van het lachen. Kijken of Lucas morgen de grap meteen door heeft.

In het donker met de kano

In het donker met de kano de rivier op. .

We staan om 4:00 al op voor onze kanotocht naar de overnachtingplaats van de reuzenotters. Marina, die deze tocht doorgaans begeleid, kan helaas niet mee. Het is de eerste schooldag voor de kinderen en daar moet ze naar toe. De mooie, maar onervaren Manuela is nu onze gids. Het is pikkedonker als we naar de kano's lopen. Zorgvuldig zorgen we er voor om de 'jaguar sporen' van gisteravond niet te wissen.

We zijn met drie kano's. Stevie en Heather varen, net als ons, samen. Manuela heeft haar eigen kano. Hoewel onze ogen snel aan het donker wennen raken we elkaar regelmatig kwijt. Af en toe doet Manuela de lamp aan zodat we ons kunnen oriënteren. Zo zitten we een keer vast op een zandbank en raken we verstrikt in wat bosjes. Voor ons horen we af en toe de plons van een op het laatste moment onder duikende kaaiman.

Samen in de kano.

Na een half uurtje wordt het wat lichter. De zon komt op en verlicht de over het water hangende mysterieus. Heel apart. Het is zwaar peddelen tegen de stroom op. Na bijna twee uur hard werken zijn we bij de overnachtingplaats van de reuzenotters. We varen een stukje verder en trekken de kano's op een zandbank. Het zonnetje komt op en verwarmt onze stramme lijven. Heerlijk.

Na een staand ontbijtje laten we ons de rivier afzakken. De reuzenotters laten het helaas afweten. Ze hebben meerdere overnachtingplaatsen, maar op deze plek zijn ze bijna altijd. Vandaag dus niet. Wel een beetje balen. De Belgen hadden eergisteren meer geluk en hebben hier 45 minuten van de otters genoten. Soms kwamen ze tot vlak bij de boot!

Toch nog reuzenotters !

Een reuzenotter kijkt ons nieuwsgierig aan.

De terugweg gaat erg relaxed. We hebben stroom mee waardoor het peddelen kinderspel is geworden. Langs de rivier is verrassend weinig te zien. Zelfs de vogels en apen laten het afweten. Omdat we zo weinig tegen komen besluiten we een korte wandeling te maken op de plek waar we van de week de tapir hebben gezien. Ook dat gaat de mist in als we na 100 meter al niet verder kunnen vanwege het dichte struikgewas.

Een reuzenotter kijkt ons nieuwsgierig aan.

We hebben de hoop op iets leuks al lang opgegeven als we vlak voor we weer terug zijn bij de lodge ineens in de verte vier grote waterdieren op ons af zien komen. Reuzenotters !!! Ze zwemmen stroomopwaarts en bevinden zich eigenlijk in het territorium van de groep die we vanmorgen hebben gemist. Reuzenotters zijn erg snelle zwemmers en hebben ons in no-time gepasseerd. Gelukkig komt er eentje nieuwsgierig nog even terug zwemmen. Zijn kop komt hoog het water uit om ons goed op te kunnen nemen. Een geweldig gezicht. We zien ze in de verte aan land gaan en besluiten er voorzichtig achter aan te varen. Op gepaste afstand leggen we aan de andere kant van de rivier aan. Met de verrekijker kunnen we nog even van ze genieten voordat ze verder de rivier op zwemmen.
Het is nog een paar bochten voor we weer bij de lodge aankomen. We zijn net op tijd om afscheid te nemen van de Belgen. Ze vliegen een paar uur eerder dan gepland. We horen van Christien nog even de reactie van Lucas op onze 'jaguar sporen'. Hij was eerst enthousiast, maar leek al snel door te hebben dat het wel erg vreemde pootafdrukken waren. Als ik even later voor het huisje zit komt hij even langs en merkt dat er zand op de gipsafdrukken van de jaguarsporen zitten.
De plaats van de Belgen wordt ingenomen door een Franse familie. Ze spreken als goede Fransozen natuurlijk geen woord Engels. Na de weer overheerlijke lunch zijn er plotseling problemen. Lucas schoffeert Stevie en Heather. De Noord-Ieren hebben een lagere prijs voor hun verblijf bedongen (op het internet stond nog een oude prijs en die hebben ze terecht bedongen) en dat zat Lucas niet lekker. Ze zitten hier een week en hebben ronduit de slechtste kamer. Op de vraag of ze morgen naar onze kamer mogen verhuizen werd hun duidelijk gemaakt dat ze tweederangs gasten zijn en die kamer voor mensen is die wel het volle pond hebben betaald. Slaat helemaal nergens op, want ze hebben geen dure en goedkope kamers. Alles is één tarief. Heather barst in tranen uit en Stevie springt uit zijn vel.

Wandeling rondom de lodge

Na de stevige woordenwisseling nemen we Stevie en Heather lekker mee naar buiten om bij te komen. Onze steun en grapjes over de botte Lucas doet wonderen. Ondanks de hitte maken we een heerlijke wandeling. We willen naar de boom met de nesten van de jaribu, ara's en drie andere vogels. Die blijkt iets verder weg te zijn dan gedacht, waardoor we te snel op de weg terug zijn. Maar goed ook, want we zijn maar net op tijd terug voor onze middag safari.

Met Marina in de truck

Een mooie uitkijkplaats ! .

Voor de goede vrede gaat Lucas met de Fransen op stap. Wij gaan (voor het eerst) met de aardige Marina en onze held Fernando op pad. Het is weer een feest. Vooral veel kleurrijke vogels zien we van nabij. Rode en geel-blauwe ara's, toecans en een zeldzame groen blauwe hoender, waar vogelaars helemaal opgewonden van zouden raken. Bij een moeras zien we van zeer nabij een grote groep kleurrijke papegaaien zaad eten op de grond. Als ze weg vliegen zijn de felle kleuren helemaal perfect te zien. Verder komen we brulapen, nandoes en een miereneter tegen.
Als de zon onder gaat staan we voor de laatste keer met een biertje te genieten van de prachtige sterrenhemel. Vuurvliegjes verlichten de bomen. Net kerstbomen! Op de terugweg gaan we weer met de schijnwerper op zoek naar nachtdieren. Marina rijdt en doet haar uiterste best ons iets te laten zien. Het ene na het andere kleine paadje struinen we af, maar helaas zonder de gehoopte ocelot, jaguar of zelfs puma. Maar leuk was het wel !!

Een groep papegaaien vliegt op. .

Om 19:30 zijn we weer terug. Kaarsjes op de tafel en de caipirinha zorgde voor de rest. We kunnen het goed vinden met Stevie en Heather. Vooral Heather heeft zoveel humor. Tick-cat (de kat vol teken) en supermuis (eigenzinnige muis van Heather) waren dankbare gespreksonderwerpen. We liggen ook nog dubbel van onze sporen. Vanmorgen maakte Heather in het zand met haar hand allerlei sporen en vroeg Manuela wat het was. In drie vingers in het zand zag ze een 'ara' en het met de hand gemaakte kuiltje was beslist een tapir. Ook een leuk verhaal is dat Heather thuis gebeld werd door één of andere telefoondienstverkoper. Ze heet McCartney en wist de man te overtuigen dat ze de zeer verwende echtgenote was van sir Paul. Op de vraag hoeveel ze verbelde zei ze 'Oh, ik heb vrienden over de hele wereld. Zal wel zo'n 1000 pond per dag zijn'. Als Stevie zijn gitaar pakt en even later een Beatles deuntje inzet was de man helemaal om. Kortom, een hele gezellige avond en we gaan om 23:30 helemaal versleten naar bed.

Piranha's voeren aan de kaaimannen.

Ons vliegtuigje komt vanmorgen niet om 10 uur, maar pas na de lunch. We vinden het eerst maar niks omdat we vanmiddag vanaf Campo Grande nog ruim 300 km naar Bonito moeten rijden. Marina overtuigt ons dat de wegen prima zijn en het geen zes, maar vier uur rijden is. Kortom, we hebben vanmorgen tijd om nog wat leuks te doen. Van de Belgen hebben we gehoord dat het vissen op piranha's erg leuk is. Dat gaan we dus nog even doen.
Met Stevie, Heather en gids Fernando varen we een stuk de Rio Negro op. Het is al behoorlijk heet als we bij een zandbank uit de boot gaan en de hengels uitwerpen. De haken, die aan een stalen kabel zitten, worden voorzien van een stuk vlees of vis en kunnen we onze viskunsten vertonen. Het is wel even wennen. De rivier zit vol vis en je voelt ze volop eten van het aas. De eerste paar keer halen we alleen de leeggekloven haak op, maar al snel krijgen we er wat vaardigheid in. Stevie is de eerste. Hij haalt een prachtige katvis op. Hierna volgt de ene vis na de andere. Het zijn voornamelijk piranha's met hun vlijmscherpe tanden.

Ien en Heather hebben beiden een piranha aan de haak. .	Piranha's worden aan de kaaimannen gevoerd. .

Aan onze voeten liggen grote kaaimannen al klaar. Ze weten wat er gaat komen. 'Gewone' vissen zetten we terug, maar piranha's mogen de kaaimannen hebben. Nadat de piranha voorzichtig van de haak is gehaald gooien we de vis naar de kaaiman. Deze stuift het water uit en grijpt de vis met zijn sterke kaken. Je hoort de graten van de piranha kraken. Erg spectaculair.
Bij elkaar vangen we zo'n 20 vissen, voornamelijk piranha's, die we allemaal aan de kaaimannen voeren. Gelukkig zijn ze niet gevaarlijk, want soms is de afstand tot deze gevaarlijk ogende dieren minder dan een meter. Wat een geweldige afsluiting van ons verblijf in dit paradijsje. Op de terugweg komen we nog een 'gewone' otter tegen. Om 11 uur zijn we weer bij de lodge. Snel de spullen pakken, even lunchen en we zijn klaar voor vertrek.

Deze kaaiman heeft een grote piranha te pakken. . .	Een caracara kijkt of er ook een visje voor hem is.

Terug vliegen naar Campo Grande

We vinden het echt erg om te gaan. We hebben het hier erg naar de zin gehad. Ook Stevie en Heather pinken een traan weg als we vertrekken. We zijn echt aan elkaar gehecht geraakt. Heather maakt iedereen weer aan het lachen met 'Ja, Stevie, nu heb je alleen mij nog maar om mee te praten' en 'We zullen de nieuwe mensen tick-cat (de kat vol teken) geven om even lekker mee te knuffelen'.
Ook Lucas zwaait ons uit als we even na enen het luchtruim kiezen. We hebben weer een prachtig uitzicht over de Pantanal. De piloot is niet zo'n clown als Ronnie en stijgt snel op. We schrikken wel eenmaal op als het vliegtuigje plotseling flink uit moet wijken om niet in een zwerm ooievaars terecht te komen.
Na een uurtje zijn we weer terug in Campo Grande. We worden met de auto naar het grote vliegveld gebracht. We moeten dwars door de stad en zijn bijna een uur onderweg. Op het vliegveld hebben we voor vijf dagen een auto gehuurd bij een dochter van Europcar. Blijkbaar komen er niet veel buitenlanders, want het duurt erg lang voor we eindelijk op pad kunnen.

In Bonito staan hele aparte telefooncellen.

Met de auto naar Bonito

Om half vier gaan we eindelijk op pad. We hebben wat moeite om de stad uit te komen. Wegwijzers ontbreken op vitale plaatsen waardoor we op gevoel de stad uitrijden. Als we eenmaal de goede weg hebben is het eenvoudig. Tot Bonito komen we drie stadjes tegen, maar verder is het enkel recht door.
De laatste twee uur rijden we in het donker, maar dat is door de goede weg geen enkel probleem. Rond acht uur arriveren we in het toeristenstadje Bonito. We overnachten in hotel Pira Miuna. Een leuk, maar verlaten hotelletje aan de rand van het centrum. In de gezellige winkelstraat vol 'leuke winkeltjes' zoeken we een terrasje op. Bij Aquarius nemen we een lekker visje en natuurlijk een caipirinha. Om 22:30 vallen we meteen als een blok in slaap.

De Agua Azul grot

Het aparte blauwe meer van de Agua Azul grot.

We melden ons om 7:45 bij het toeristenbureau waar we in Nederland onze tours hebben geboekt. Dat was noodzakelijk omdat de hoogtepunten van Bonito maar weinig mensen aan kunnen en de kans bestaat dat alle plekjes weg zijn. Bij het bureau wacht de sympathieke en Engels sprekende Ed op ons te wachten. Hij is de komende dagen onze gids. Met onze huurauto rijden we als eerste in een half uur naar de Agua Azul grot. Voor we er in mogen moeten we een helm op. We gaan niet diep de grot in, maar het is steil en kan behoorlijk glad zijn. In de grot ligt een meertje dat door de lichtinval blauw kleurt. Deze kleur is alleen goed te zien als de zon op het meer schijnt. Dat gebeurt alleen in de maand december. Op de plek waar op dit moment wat licht het water bereikt, kleurt het water ietwat blauw op. Het valt een beetje tegen. Alleen op de foto is de felblauwe 'decemberkleur' goed te zien.

Snorkelen in de Rio Securu

Na ons bezoek aan de grot rijden we naar de Rio Securu ("Anaconda") rivier. Hier lunchen we, waarna we ons met enige moeite in een wetsuit hijsen. Met een truck worden we naar een uithoek van de fazenda gebracht. Hier moeten we eerst een stukje door de jungle lopen naar het punt waar we het water in gaan. We zien even een capucijner aap en een rode trogon vlakbij op een tak. Een knul gaat mee om ons groepje van vier te fotograferen en filmen. Als we bij het riviertje zijn bevinden we ons in een prachtig stukje regenwoud. De rivier ontspringt hier. We zien bij de bronnen het water naar boven borrelen. De rivier is maar enkele kilometers lang voor het een grotere rivier in stroomt.

Duikpakken aan voor het snorkelavontuur.	Door opborrelende bronnen ontstaat Rio Securu.
De rivier is maar 2 km lang voor het in de grote rivier uitmondt.	Meedrijven met de stroom. Veel mooie vissen !

Door de zanderige bodem is het water kraakhelder. Je kunt meters ver kijken. Het is de bedoeling dat je de bodem niet aan raakt om geen zand op te laten stuiven waardoor het water troebel kan worden. We laten ons dus twee kilometer met de stroom mee drijven. Ed volgt ons in een bootje voor het geval dat. We vermaken ons prima. Er is ook veel vis te zien, maar niet de soortenrijkdom die de folders ons hadden doen geloven. Hooguit vier soorten. We hebben een onderwatercamera gehuurd waarmee je naast foto's maken ook kunt filmen. Na een heerlijk uurtje hebben we de hele rivier gehad en worden we met de gereedstaande truck weer terug gereden naar de fazenda. We kijken even naar het filmpje dat van ons is gemaakt. Het is verrassend leuk zodat we het aan onze verzameling toevoegen.

De prachtige toco toucan.

Aan het eind van de middag gaan we terug naar Bonito. Net buiten het dorp komen we twee prachtige toecans tegen. We kunnen ze heel dicht naderen en maken een paar superfoto's. Nadat we Ed hebben weg gebracht gaan we even in ons hotel bij het zwembad zitten. Dagboekje schrijven, foto's selecteren en dergelijke onder het genot van een overheerlijke caipirinha.

Om 19:30 uur gaat Ien helemaal los in de winkelstraat. Alle souvenirzaakjes worden met een bezoek vereerd. Het is veel van hetzelfde, maar ze slaagt er toch in een paar leuke dingetjes te kopen. We eten in het Pantanal restaurant. Hier kun je kaaiman, peccari en zelfs capibara eten. We houden het maar bij een gewoon, maar overheerlijk visje.

Snorkelen in het kristalheldere water van Rio del Prata

We staan om 6:15 op en halen Ed om 7:45 op bij het kantoortje. Voor vandaag staan er twee activiteiten op het programma. Een snorkeltocht over de Rio del Prata en tegen de avond gaan we ara’s bekijken bij hun nesten in een ingestorte grot.

Rio del Prata

We rijden eerst naar de Rio del Prata. Net als gisteren een kristalhelder riviertje, dat hier ontspringt en na een paar km in een grotere rivier stroomt. We worden weer in een wetsuit gehesen. ‘Onze’ Ed is de begeleider van onze uit 8 mensen bestaande groep. Om bij de bron te komen moeten we eerst een half uurtje door de jungle lopen. Met wat geluk zie je varanen en tropische vogels. Vlak bij de bron krijgen we instructies. Om het water helder te houden mag je niet gaan staan. Het zand stuift dan meteen op en verpest het uitzicht. In het kraakheldere water zien we veel vissen. Veel meer dan gisteren. We hebben ook vandaag een onderwater camera waarmee we verrassend mooie filmpjes kunnen maken.

Met een truck worden we naar het beginpunt gebracht.	Even passen en meten om in het wetsuit te komen.

Als we de rivier langzaam af drijven komen we een kaaiman tegen. Niet echt gevaarlijk, want hij is banger voor ons dan andersom. Als het water wat dieper wordt zien we ook dorado’s. Dit zijn grote, gevaarlijk ogende roofvissen.

Het eerste deel drijven we langzaam met de stroom mee. Wat verderop zijn er stroomversnellingen.  Door de lage waterstand moeten we uitkijken voor uitstekende rotsen. Eenmaal moeten we door een smal en ondiep gat. Als we er doorheen gaan stoten we ons aan allerlei kanten. Eigenlijk niet verantwoord. Het is gelukkig de enige keer. Iets verderop moeten we wel onder een boomstam door. De doorgang is anderhalve meter diep. Gelukkig lukt het iedereen van onze groep ook deze hindernis te passeren. Het laatste stuk is vrij diep. Hoe verder we van de bron zijn, hoe troebeler het water ook wordt. Bij elkaar duurt de tour 4 uur en we zijn aan het eind best moe. We worden met de auto weer terug gebracht bij het startpunt, waar we ons de lunch goed laten smaken.

Het heldere water van Rio del Prata.	Langzaam laten we ons afdrijven.

Buraco das araras (Ara nesten in een ingestorte grot )

Aan het eind van de middag rijden we naar grote, diepe kuil. Het is een oude grot waarvan het dak is ingestort. In de steile wanden hebben ara’s hun nesten gevestigd. Overdag bevinden de ara’s zich in vruchtbomen, soms kilometers vanaf hun nestplaats. Tegen de avond komen ze allemaal terug. We hebben gelezen dat de ara’s de afgelopen jaren het gebied hebben verlaten, maar Ed bezweert ons dat het handboek is verouderd en er nu meer ara’s nestelen dan ooit tevoren. We zijn om 15:45 als eersten ter plaatse. Als we naar de ingestorte grot lopen horen we al het gekrijs van de ara’s! Als we over de rand kijken zien we meteen al zes ara’s! Geweldig. Een uur lang zijn we de enige bezoekers en wanen we ons in ara paradijs. Steeds meer komen er aanvliegen, soms meerdere keren rond cirkelend in de kloof. Vaak heel erg dichtbij of zelfs recht boven ons hoofd. Het zijn allemaal ‘scarlet macaws’, rode vleugels met blauw en een gele punt op de vleugel. Een paar keer zien we op afstand ook geel blauwe ara’s vliegen, maar die nestelen niet in deze grot. Als de eerste andere bezoekers arriveren, lopen we naar de andere kant van het gat. Hier kunnen we een groep van 5 ara’s heel dicht naderen. Als er nog meer mensen arriveren, verlaten we dit paradijs. Er mogen niet meer dan twee groepen tegelijk bij de ara’s zijn.

Het is een uur rijden terug naar Bonito. Onderweg komen we een kapucijner aapje, uiltjes, een miereneter en wat herten tegen. Toch leuk.

De watervallen van de Mimosa farm

Vandaag de laatste excursie met Ed. Nadat we alle spullen hebben gepakt voor de rit naar Campo Grande rijden we naar de Mimosa farm, zo’n 25 km buiten Bonito over een rode ‘paprikaweg’. Hier kun je in een bosrijke omgeving een aantal aparte watervallen bekijken. We blijken de enige bezoekers te zijn en worden ontvangen met koffie en gebak. Als we op pad willen begint het enorm te hozen. Een echte tropische stortbui. Omdat het ook nog onweert, wachten we tot het ergste voorbij is.

Met regenpakken gaan we een uurtje later dan gepland op weg. Er is een route uitgezet over prachtig groene junglepaadjes. Op verschillende plaatsen stort het water zich met veel geweld naar beneden. Het aparte is dat alle watervallen er anders uit zien. Hoge, lage, brede, getrapte, noem maar op. En dat alles tegen een dicht jungledecor. Met een bootje varen we nog een stukje over de rivier. Ed laat wat aparte dingen zien. Het water is zo kalkrijk dat in de waterval gestrande bladeren verstenen en een natuurlijke wand vormen, die steeds verder opschuift. Heel apart. We komen onderweg ook nog een prachtige mot-mot (vogel) en een agouti (knaagdier) tegen. Om 13:30 zijn we terug bij de farm. We hebben genoten van de korte wandeling. Het weer trekt wat op en het is meteen een stuk drukker. Bij mooi weer schijnen de watervallen vol schreeuwende kinderen te zitten. Brr.

Op het terrein van de Mimosa farm maken we een wandeling.	Een van de vele watervallen op het terrein.

Terug naar Campo Grande

Na een eenvoudige lunch bedanken we Ed en zetten hem af in Bonito. We moeten vanmiddag weer helemaal terug naar Campo Grande en hebben nog geen overnachting geregeld. Het goedkope Ibis hotel is vol en alternatieven bleken drie keer zo duur. Onderweg komen we nog een paar keer overvliegende toecans tegen.
In Campo Grande aangekomen nemen we de grote weg rechtdoor naar het centrum. Aan het eind links en dan zit je op de weg naar het vliegveld. Kaassie! Een paar km voor het vliegveld nemen we een leuk hotel. Lekker luxe en niet al te duur. Prima voor een avondje.

Vliegen van Campo Grande naar Cuiaba

Op het vliegveld blijkt er een probleem te zijn met het ticket van Ien. Ze erkennen gelukkig wel dat het niet aan ons ligt maar ‘aan de computer’, maar uiteindelijk kunnen ze het probleem maar half verhelpen. De vlucht van vandaag naar Cuiaba is nu ok, maar het vervolg naar Alta Floresta (morgen) en terug moeten we maar ter plekke oplossen. Leuk, we weten niet eens wat het probleem is! Ze beloven een fax naar Cuiaba te sturen en verzekeren me dat het daar wel opgelost kan worden. Het bekende afschuifsysteem.

In Cuiaba, na een uurtje vliegen, lijkt het ticketprobleem opgelost te zijn. Later (over een week) blijkt echter dat Ien weer van de lijst is afgevallen als we terug willen vliegen vanuit Alta Floresta.

Cuiaba

Met de taxi rijden we naar het Amazon hotel in het centrum van Cuiaba. Ik kijk mijn ogen uit. Cuiaba is een grote stad met wolkenkrabbers en een enorm druk centrum. Toen ik er in 1983 was, was het een kleine stad aan de rand van het oerwoud. Geen asfalt, maar onverharde blubberstraten. Geen torenflats, maar een klein centrum met vooral houten huizen. Ik vraag er naar en krijg de bevestiging dat de stad in 25 jaar een explosieve groei heeft doorgemaakt. In de bar van het hotel kom ik bij van de shock. Het is ingericht als ‘oerwoud’ met beschilderde plafonds, palmbomen, hangmatten en verlichte waterval.

Morgen vliegen we naar Alta Floresta, waar we een paar dagen blijven. Hierna komen we weer terug om het noorden van de Pantanal te bezoeken. Vanmiddag wil ik hiervoor al vast wat regelen, maar de gidsen die we bellen komen niet opdagen. Dan maar naar het toeristenbureau voor info. De ene bestaat niet meer en een commercieel bureau is net gesloten. We zwerven wat door de stad op zoek naar een bureau dat tours verkoopt. Helemaal niets! Dan rijden we er maar op goed geluk heen. In de boeken staat dat je van tevoren moet reserveren, maar van andere reizigers horen we dat er wat privé adressen zijn waar je wel terecht kunt. We zien van de week wel en keren terug naar het hotel voor een verder relaxte middag.

Enorme afbraak van het Amazonegebied

De vlucht naar Alta Floresta. Grote delen van het oerwoud zijn veranderd in enorme sojaboon plantages.

Vandaag vliegen we naar Alta Floresta, aan de huidige zuidgrens van het Amazonegebied. Hier hebben we midden in de jungle vijf nachtjes geboekt in de Cristalino lodge.
Voor we uit Cuiaba vertrekken nemen we bij het zwembad nog even afscheid van dit leuke hotel (R300, via internet R180, = 75 euro).
Het is verrassend druk op de luchthaven. Er vertrekken om 12 uur drie toestellen tegelijk, waaronder ons 50 zittertje van Trip. Het is bijna 2 uur vliegen inclusief een bijna vliegende stop in het dorpje Sinop. Vanuit de lucht is goed te zien in welk tempo de ontbossing hier plaats vindt. Twintig jaar geleden begon de Amazone jungle net ten noorden van Cuiaba. Nu ligt die grens bij Alta Floresta, twee uur vliegen in noordelijke richting. Overal heeft het woud plaats gemaakt voor sojaboon plantages. Later horen we dat de regering de ontbossing momenteel sterk bestrijd en vooral rond Alta Floresta veel illegale houtkappers worden opgepakt. Of het zal helpen, moet de toekomst uitwijzen.

Meteen door naar de Cristalino lodge

We worden door onze gids Bill begroet.

In Alta Floresta worden we verwelkomd door Bill en de Braziliaanse Betanja. Bill zal de komende dagen onze begeleider zijn. Met de auto rijden we naar een hotel in Alta Floresta, waar we lunchen. Samen met twee Duitsers, Marin en Wolfgang (zij zijn hier met een huurauto naar toe gereden, 14 uur), vertrekken we in de namiddag naar onze bestemming. Eerst 35 km over de weg. Hoe verder we van Alta Floresta komen, hoe minder het landschap wordt beheerst door de plantages. Na een uurtje zijn we bij de Cristalino rivier. Aan de oever denk ik even dat er een aap over me plast als ik in een zeer plaatselijke regenbui terecht gekomen lijkt te zijn. Het blijkt echter een enorme krekel te zijn, die een nevel vocht over me uitsproeit.

Leuke binnenkomer: Jaguar in een boom !!

Na vijf minuten komt de boot. De Canadese gids Andrew springt uit de boot en roept enthousiast: "Jullie hebben geluk. We hebben een fantastisch welkom voor jullie". Hierop laat hij een foto zien een ingezoomde jaguarkop. Ze hebben een jaguar gezien op vijf minuten varen en waarschijnlijk is deze er straks ook nog. De bagage wordt snel in de boot gegooid en met volle kracht varen we de rivier op.

Op een tak boven de rivier naar Cristalino ligt een jaguar!!	Wat een geluk! Slecht 3 keer per jaar wordt er een jaguar gezien.

Als we op de plek aankomen, ligt de jaguar inderdaad nog steeds rustig in een boom over de rivier. Heerlijk relaxed met zijn poten losjes aan beide kanten van de overhangende stam. "Super te gek". Zoiets hebben we nog nooit eerder gezien. Alleen in Namibië een gevangen luipaard, maar dat was in scene gezet met stukjes vlees. We varen een paar keer langs de jaguar en laten ons hierna met de motor uit langs de boom stromen. Wat een prachtig dier en wat een geweldige locatie.

Geweldig huisje in de Cristalino lodge

We hebben een geweldig huisje midden in de jungle.

Na een half uur the varen komen we aan bij de Cristalino lodge. Bij aankomst laten ze ons meteen een anaconda zien. Gids Sebastian had hem vandaag gevonden en meegenomen om aan de gasten te laten zien. Vanavond wordt hij weer terug gezet op de plek waar hij is gevonden. De Cristalino lodge doet ons denken aan La Selva in Ecuador. Midden in de jungle, welkomstdrankje en elke dag in kleine groepjes met een gids op stap.
Na het welkomstdrankje gaan we naar ons huisje. De Duitsers eerst. Ze krijgen in een betonnen blok een donkere kamer toegewezen. Ziet er niet uit. Wij verwachten hetzelfde, maar worden tot onze verbazing naar een schitterend huisje aan het uiteinde van het terrein gebracht. We weten niet wat we zien.

Later blijkt dat we eigenlijk een andere, goedkopere, kamer hebben geboekt. Gelukkig hoeven we er niet meer uit.

Een gloednieuw houten huisje met waranda, hangmat, grote kamer, bureau en alles design. Twee douches, een binnen en een buiten. Het lijkt wel een bruidssuite. Met geen pen te beschrijven. Voor we naar binnen gaan heeft Ien al alles met de video vastgelegd. Ien gaat helemaal uit haar bol. Zoiets cheques hebben we maar zelden gehad en zeker niet in de jungle. Een mooie plek om 14 augustus, dit jaar 20 jaar samen, te vieren.
We nemen een caipirinha op de jaguar en de mooie lodge. Om 19:30 is het diner. Er blijken niet veel gasten te zijn. Slechts een stuk of 12, terwijl er plaats is voor ca. 40. Na het eten is er weinig te doen. Alle andere gasten duiken de bibliotheek in om in vogelboeken te noteren wat ze waar allemaal hebben gezien. Het zijn allemaal wat aparte lui en een beetje saai. Om 22 uur gaan we slapen in ons tijdelijke paleisje.

Met Bill en Sebastian vroeg op pad

Schuilhut midden in het oerwoud bij een droog zoutmeertje.

Elke dag gaan we op stap met Bill en de lokale gids Sebastian. Bill begeleidt ons en vertaalt Sebastian. Onze groep is klein en bestaat slechts uit ons en de Duitsers. Elke dag gaan we voor zessen op pad. Ondanks de winter wordt het hier 's middags zo'n 35 graden en dan ligt alles en iedereen op apengapen.
Na het ontbijt (5:30) vertrekken we rond zessen voor een wandeling in de buurt van de lodge. We zijn dolblij dat ook hier momenteel zo goed als geen muskieten zijn. De wandeling is wat teleurstellend. In de ruim vijf uur door de kurkdroge jungle zien we slechts een handjevol vogels en in de verte een groepje kapucijnerapen. We stoppen een half uurtje bij een boomhut aan de rand van een minuscuul, droog, zoutmeertje. Er zijn sporen van een tapir te zien, maar die zijn van afgelopen nacht. Vlak voor we terug gaan zien we drie aparte papegaaien hoog in de boom. Sebastian vindt het vervelend dat we zo weinig zien en verontschuldigt zich. Natuur laat zich echter niet dwingen.
Om 11:30 zijn we terug in de lodge. Het is heet en alleen vlinders lijken tot enige activiteit in staat. Naast de talrijke gele en donkere vlinders zien we ook veel grote blauwe vlinders. Prachtig!
Vlak voor de lunch komen we Tanya tegen. Ze is net aangekomen na ruim 24 uur bussen. Ze zal de komende dagen deel uitmaken van onze groep. Het is een spontane vrouw uit Nieuw Zeeland, die al 10 jaar in Londen woont. Na de lunch gaan we na een kort rondje over het terrein naar onze kamer en laten we de afgelopen dagen even op ons inwerken.

Boottocht over de Cristalino rivier

Boottocht over de Cristalino rivier.

Het is nog bloedheet, 35C, als we om 3:30 met de boot de Cristalino rivier opvaren. We moeten eerst door een stroomversnelling, maar daarna is het spiegelglad. De rivier is minder levendig als gehoopt met af en toe een vogel. Het is echter heerlijk om zo midden in de jungle te zijn.
Plotseling schrikken we op als aan de oever een tapir voor onze boot weg vlucht. Met een plons duikt hij het water in. Na een minuutje is hij weer boven en kruipt het imposante dier langzaam de kant op. Hier blijft het even voor ons poseren voor het in de begroeiing verdwijnt. Het is al de derde tapir die we dit jaar zien! Toppie! Voor de gids was een kleine fuutachtige watervogel het hoogtepunt. Het leuke vogeltje zou een vogelaar een dagenlange erectie bezorgen, terwijl wij niet eens de moeite nemen om er een foto van te nemen.

Een tapir zwemt vla voor ons over.

Tapir.

Als het donker wordt keren we de boot en drijven we een stukje langzaam de rivier af. Heerlijk relaxed, maar verder weinig te zien qua dieren. Pas als de schijn-werper de oevers afspeurt komen we een drietal kaaimannen tegen.
Ruim voor het avondeten zijn we weer terug. Er is vanavond een soort feestmaal. Eenmaal per week wordt er buiten gebarbecued. Ditmaal liggen drie enorme vissen op de gril. Heerlijk. De tafels zijn gezellig gedekt en de kaarsjes zorgen voor extra sfeer. Tot onze verbazing verdwijnt iedereen na het toetje naar bed of de bibliotheek. Dooie vissiesvreters zou Ans zeggen. Gelukkig houdt Bill ons nog even gezelschap. Om half tien gaan we ook maar naar bed.

Zonsopkomst op de 50 meter hoge uitkijktoren

Onze sympathieke gidsen Bill en Sebastian op de 50 meter hoge uitkijktoren.

Om 5:15 zijn we al op pad. Op een kwartiertje lopen van de lodge staat een 50 meter hoge uitkijktoren. Klinkt niet hoog, maar hij torent een eind boven het bladerdak uit. Het is nog donker als we bij de toren aankomen. Je moet geen hoogtevrees hebben om de stalen constructie te beklimmen. Eenmaal boven is het uitzicht betoverend. Zover je kunt kijken oerwoud. Als de zon op komt ontwaken de dieren. Drie prachtige rode ara's (scarlet macaws) vliegen een twintigtal meter onder ons voorbij. Prachtig! Iets verderop zitten apen in een boom. Het zijn brulapen, vergezeld door een groepje spinapen. vervolgens is het een hele tijd stil. Af en toe vliegt een groepje kleine papegaaien voorbij. Ook Sebastian kan met zijn telescoop niets vinden. Als we de moed een beetje op beginnen te geven komen twee kleurrijke vogeltjes langs. Lichtgevend blauw en groen. De boom vlak onder ons wordt nu ook bevolkt door groene papegaaien. Van alle kanten zien we nu ook groepjes ara's voorbij vliegen. Elke ara wordt met gejuich en veel camerageklik begroet. Naast een paar rode ara's zijn het vooral de prachtige geel-blauwe ara's die zich goed laten zien.

Onderste deel van de 50 meter hoge toren

Geel blauwe ara's vliegen onder ons door.

Tegen negenen wordt het bloedheet op de toren. De bijen, grote wespen en minuscule steekvliegjes hebben ons ook ontdekt. Telkens als we besluiten terug te gaan komt er weer een groep ara's aanvliegen en worden de camera's weer tevoorschijn getoverd.
Om 9:30 zijn we terug voor het ontbijt. Als we willen kunnen we nog een trailtje lopen, maar besluiten tot vanmiddag lekker vrij te nemen. Bij het douchen ontdek ik twee teken. De eerste is snel verwijderd, maar de tweede heeft zich diep ingegraven. Na veel gemier weet ik hem te verwijderen.
Bij de lunch komt Tanya enthousiast naar ons toe. Ze wilde graag een slang zien en dat is gelukt. Ze zat lekker bij de rivier toen er plotseling een uiterst giftige, maar bijzonder fraaie, koraalslang bij haar voeten uit het water kwam. Ze is apetrots op de foto, maar durft niet meer alleen naar de rivier.

Boottocht over de rivier

We komen regelmatig otters tegen.

's Middags gaan we met de boot de Cristalino rivier af naar de Pires rivier. Als we een stukje van de lodge af zijn gaat de motor af en kabbelen we langzaam over het water. Tot onze verrassing laat een grote toekan zich zien. Een aangename verrassing, want we hadden begrepen dat hier alleen maar kleine aracari's en toekanets zitten. Ook de blauw-gele ara's laten zich een paar keer zien. Erg mooi is ook een witte reiger met parmante sprietjes op zijn kop en een purperen snavel.

Als we bij de grote rivier aankomen, blijkt op het eiland waar we de zonsondergang willen bekijken een waterpomp een enorme herrie te maken.

Zonsondergang op de Pires rivier

Sebastian besluit de boot midden in de rivier stil te leggen en hier het ondergaan van de zon af te wachten. Een goede keuze, want we hebben zelden een mooiere zonsondergang meegemaakt! Als de zon onder is snellen we terug naar de lodge. De 'jaguarboom' is helaas verlaten. De jaguar moet gezien het grote aantal gieren in de boom nog wel ergens in de buurt rondhangen.
's Avonds wisselen we met Tanya reiservaringen uit. Ik laat op de ipod het stukje film van de overstekende jaguars in Manu zien. Ook kijkt ze verrukt naar een stukje over de gorilla's, waar ze zelf niet zo lang geleden ook is geweest. Hartstikke laat, om 9:30, liggen we weer als laatste op bed. Het is een echte natuurlodge, waar het leven zich afspeelt tussen vijf uur 's ochtends en negen uur 's avonds. Geen 'nine to five', maar 'five to nine' dus.

Uitzichtpunt met vervelende steekvliegen

Wederom vroeg op. Dit keer zonder licht omdat de Amerikanen die de stroomvoorziening in de morgen hadden geregeld gisteren zijn vertrokken. We waren voorbereid en de kaarsen stonden al gereed.

'Zondek' van de Cristalino lodge.

Om zes uur vertrekken we met de boot stroomopwaarts. Na een half uurtje gaan we aan land en beklimmen we een heuvel van 80 meter hoog. Boven heb je een geweldig uitzicht over de jungle rondom Cristalino. In de verte zien we een paar kale plekken. Het is de oprukkende ontbossing in de vorm van een koeienfarm. Hoe lang zal het duren voor het terrein van Cristalino (privé eigendom) geheel omgeven zal zijn door vee en landbouwgrond?
Voorlopig kunnen wij nog genieten van het geweldige uitzicht. Af en toe vliegen er in de verte ara's langs. Ook oropendola's, kleinere arasoorten en vooral veel groene papegaaien laten zich goed zien. Helaas hebben we een enorme aantrekkingskracht op grote wespen, bijen en ander vliegend ongemak. Als de overlast te groot wordt lopen we een trailtje over de kruin van de heuvel. De vegetatie is hier een stuk lager dan beneden aan de rivier. Het is ook een stuk opener, waardoor de zon ons flink te grazen kan nemen. Na een korte stop bij een tweede uitzichtpunt en een aantal stops om in het vogelboek op te zoeken welk vogeltje we gezien hebben zijn we weer beneden bij de boot.
Langzaam varen we terug. Sebastian doet zijn uiterste best om in de dichte begroeiing lang het water een anaconda te vinden. Tevergeefs. Maakt ook niets uit, want het is heerlijk zo op het water in deze schitterende jungleomgeving. Rond elven zijn we na een goed bestede ochtend weer terug, Ik neem voor de lunch nog wat foto's van kleine groene parkieten die op het terrein van de lodge klei likken.

Tweede keer naar uitkijktoren

Mooie zonsondergang op de toren.

Na de lunch lopen we een klein paadje in naar een afgelegen plekje aan de rivier. Hier is in de schaduw een klein zandstrand. Er staat een lekker windje en je waant je alleen in de jungle. De papegaaien en vlinders vliegen om ons heen. Het wordt helemaal leuk als aan de overkant acht geel-blauwe ara's in een boom neerstrijken. Wat een plek!
Om half vier gaan we voor de tweede keer naar de uitkijktoren. Tanya en ik gaan nu, de rest een half uurtje later vanwege de hitte en wespen op de top. We komen niet ver. Bij de hutjes van het personeel zijn kapucijnerapen gesignaleerd. Sebastian probeert ze met noten naar beneden te lokken. Kapucijnapen zijn vrij brutaal en drie apen laten zich verleiden naar de grond af te dalen voor het lekkere hapje. Inmiddels is Ien ook gearriveerd, zodat we met z'n vieren naar de toren lopen. Het is bloedheet en boven op de toren is het echt afzien. De ara's laten zich slechts zelden zien en ook nog op een grote afstand. Gelukkig zijn er wel spinapen in de buurt. Hun witte gezicht kunnen we met de verrekijker goed zien. Het is prachtig op de toren, maar we zien veel minder dan gisteren. Als de zon onder is nemen de wespen en bijen de macht over en vluchten we naar beneden.
Voor het eten nemen we buiten met Bill een caipirinha. Bill vindt het erg gezellig met ons en praat honderd uit over zijn leven en hoe hij in Brazilië verzeild is geraakt. Hij woont nu 4 jaar in Brazilië en is bijna een jaar gids-vertaler in Cristalino. Echt een heel aardige vent.
Na het eten zien we in de bibliotheek een promotiefilmpje over de lodge en een film over het gevecht tussen een anaconda en een kaaiman. De kaaiman zit in een dodelijke omstrengeling, maar heeft na een tijdje de kop van de anaconda in zijn bek. Uiteindelijk legt de kaaiman het loodje en is de anaconda de dag er op spoorloos.

Nachtwandeling

Na de films gaan we met Bill op zoek naar kinkajous. Dit zijn nachtdieren, die een beetje lijken op een possum. Ze zijn al een paar dagen niet gesignaleerd, maar je weet nooit. Vanwege de film is Sebastian al naar bed en moet Bill gidsen. De goede man heeft geen idee hoe dat moet en de kans om met de schijnwerper iets te zien is bij voorbaat bijna nul.  Gelukkig vindt Tanya een schorpioen en komen we een groep mieren tegen, die een heel apart alarmgeluid maken als ze ons zien. Hierop zien we de hele kolonie het hol invluchten, terwijl gevaarlijk ogende soldaatmieren de operatie beschermen. Heel apart om te zien.
Na de ietwat mislukte nachtwandeling duiken we meteen ons bedje in. Het is pas 9:30, maar we zijn versleten. Het vroege opstaan begint zich te wreken.

De postbode heeft vanmorgen twee kaartjes onder de deur doorgeschoven. We kennen elkaar vandaag precies 20 jaar en dan komt hij altijd even langs. Er is geen elektriciteit, dus met de zaklamp en kaarsjes aan lezen we de kaarten. Een erg leuke traditie.

De 'Brazil nut trail'

Krekels leven jaren in de grond om hierna te ontpoppen. Ze leven dan nog 3 dagen..

Om 5:30 ontbijt en om zes uur op pad. We gaan de 'Brazil nut trail' lopen, maar moeten hiervoor eerst 5 km met de boot. We komen hierbij een otter tegen, die we een tijdje volgen. Hierbij komt hij enkele keren uit het water voor de foto.
De Brazil nut trail was erg leuk. We zien verschillende kleurrijke vogels. Heel apart zijn de torentjes die cicaden (krekels) maken. Ze leven eerst 7 jaar onder de grond. Hierna kruipen ze omhoog en maken een smal torentje van zo'n 15 cm. Hierin ontpoppen ze zich. Als ze klaar zijn, maken ze een gat in het dak en mogen ze drie dagen 'krekelen'. Veel geluid maken, paren en eieren leggen voor de volgende generaties.  In Amerika zijn zelfs krekels die er 17 jaar eenzame opsluiting in de grond voor over hebben om een dagje nageslacht te mogen maken in de bovengrondse wereld. Heel apart.
Sebastian geeft ook nog een Tarzan-demonstratie. Hij klimt een stukje aan een liaan tegen een woudreus op en beklimt even laten een palm om de vruchten te pakken.
We nemen drie brazil-nut bonen ter grootte van een kleine kokosnoot mee. De noten zijn keihard. Terug in de lodge maakt Sebastian ze voorzichtig open met zijn grote machete (mes). Ze smaken heerlijk.

Trail langs de rivier

Een opeenhoping van kleurrijke rupsen...

Wolfgang en Maren moeten helaas om  9 uur terug naar de bewoonde wereld. Na het afscheid lopen we met Bill en Tanya nog een korte trail langs de rivier. We komen felrode rupsen tegen, die in kluitjes op een stam zitten. Dit doen ze ter bescherming en gaan 's nachts in het donker pas eten. Volgens een gids zijn het de rupsen van de grote blauwe vlinders. We komen ook weer de groep blauw-gele ara's tegen die zich hier in de buurt van de lodge ophouden. We kunnen er geen genoeg van krijgen.

Bill is echt heel aardig. Hij is pas 54. Wij dachten dat hij rond de 65 was. Oeps. Terug bij de lodge nemen we een heerlijk lange douche. Ik moet wel eerst de bijen en wespen uit de douche verdrijven.

Aan tafel met Tanya en Bill.

Ien heeft geregeld dat we vanmiddag weer naar de toren kunnen. We hopen meer dan gisteren te zien, maar het was nog minder dan de teleurstellende middag van gisteren. We hebben de eerste keer, 's ochtends, gewoon erg veel geluk gehad. Terug in de lodge trakteren we op bier om ons 20 jarige jubileum te vieren en kletsen gezellig een uurtje met Bill en Tanya.

's Avonds een lekker wijntje bij het eten. Als het toetje binnen wordt gebracht staan er twee kaarsje op voor ons.
Vanmiddag is Richard Rasmussen gearriveerd. Hij is een bekende TV persoonlijkheid in Brazilië en heeft een eigen programma. Hij heeft een natuurprogramma, waarin hij met slangen speelt en dergelijke. Een soort Braziliaanse Steve Irwing. Richard en zijn filmploeg maken uitgebreid kennis met ons.
Van Andrew krijgen we zijn foto's van de jaguar. Hij heeft met zijn compact camera echt perfecte foto's gemaakt. Die van ons zijn veel te donker helaas. Ik zal hem onze film van de jaguar sturen.

Leuke boottocht als slot

Op de boot over de Cristalino rivier.

Het is onze laatste dag in ons kleine paradijsje. Zoals gewoonlijk zijn we voor vijven op en staan we om 6 uur klaar voor onze laatste trip hier. We varen met de boot zo'n 15 km stroomopwaarts. Onderweg komen we een vissende otter tegen. We zien hem de vissen razendsnel opjagen tot hij ze te pakken heeft. Terwijl we naar dit spektakel kijken duiken er ineens een paar saki apen op. Die hebben we nog niet gezien! Ze hebben een hele dikke staart en een opvallend rode neus.
Bij een stroomversnelling gaan we er uit. Hier leeft iemand die de achteringang van het gebied bewaakt. Het terrein is open en staan wat fruitbomen. Dit trekt een heel scala van vogels aan. Een vogelaar zou hier zo een paar weken door kunnen brengen.

Richard Rasmussen speelt met een dodelijk gevaarlijke bushmaster

Een bushmaster, één van de giftigste slagen ter wereld.

Na een bakje koffie varen we terug. Bij de lodge zien we voor het eerst van dichtbij de capibara's die rond de lodge leven. Nog even douchen en de spullen inpakken en het zit er op. Als we nog bezig zijn komt Bill ineens aanrennen. Bij de boten is een enorme slang. Wij rennen er naar toe. Het blijkt een meterslange bushmaster te zijn. Een van de gevaarlijkste en meest giftige slangen ter wereld! Richard Rasmussen is er mee aan het 'spelen', terwijl de filmploeg opnames maakt. Ze blijken de bushmaster meegenomen te hebben uit Alta Floresta. Daar is hij gevonden op een bloemenfarm en voor de TV opnames door de crew van Richard meegenomen naar hier. Een beetje nep dus. De slang zelf is indrukwekkend. Ik schat hem op 3 meter en behoorlijk dik. Als de slang de aanvalshouding aanneemt, houdt zelfs Richard enige afstand. Hij kan bij een aanval wel 2 meter naar voren springen en dodelijk toeslaan. Na de opnames pakt Richard hem op en doet 'm in een grote houten kist voor later.

Richard Rasmussen, de Braziliaanse Steve Irwin

Na afloop stellen Tanya en Ien Richard wat vragen. Ook dit wordt op film vastgelegd. Misschien worden de dames nog televisiester in Brazilië. Ze zijn helemaal weg van hem en helemaal verguld als ze zijn emailadres krijgen.
De tijd dringt en we smijten snel alle spullen in de rugzak. We nemen afscheid van Bill en de rest. Tanya huilt dikke tranen als we gaan. Sebastian brengt ons met de boot naar de klaar staande auto en anderhalf uur later zijn we weer in de bewoonde wereld. In het Amazonia hotel ontmoeten we de eigenaresse van de lodge en het hotel. Ze vertelt trots dat Cristalino één of andere prijs heeft gewonnen vanwege hun activiteiten op het gebied van natuurbescherming. Het Franse (?) blad heet Condé Nast en moet in elke boekwinkel liggen. We gaan het opzoeken. Verder lijkt het ons vooral een zakelijke tante, die vooral in de opbrengst is geïnteresseerd. We hebben nog een klein akkefietje bij het afrekenen. Ien heeft wat sokken en shirtjes laten wassen. Hiervoor moeten we 60 euro betalen!! Voor het bedrag van het wassen van een sok heb je in Nederland drie paar nieuwe. Uiteindelijk hoeven we maar de helft te betalen. Absurd blijft het wel.

Problemen bij de terugvlucht

Chapada dos Guimaraes vanuit de lucht.

In het dorp lunchen we in een buffet restaurant. Als je wilt kun je voor weinig kilo's vlees naar binnen slaan. Erg laat vertrekken we naar het vliegveld. Een half uur voor vertrek zijn we er pas. Ruim voldoende als er maar een klein vliegtuig per dag vertrekt. Bij het inchecken zijn er weer problemen. Dit keer staan we beiden niet op de passagierslijst. Na de problemen met de heenvlucht hebben we nog gevraagd of de terugvlucht ok is. We moesten ons geen zorgen maken. Er wordt koortsachtig met Cuiaba overlegd. De vlucht blijkt, voor zover ik het begrijp, vol te zijn en staan er mensen op de wachtlijst. De tijd verstrijkt en op het moment van vertrek is nog steeds niet duidelijk of we mee kunnen of niet. Als alle bagage al aan boord is krijgen we eindelijk groen licht en mogen we mee. Pffft. Bij de tussenlanding in Sinop stroomt het vliegtuig tot de laatste plaats vol. We schrikken nog even als iemand dezelfde stoelen als wij blijkt te hebben, maar ook dat wordt gelukkig opgelost.

Weer even relaxen in Amazon Plaza hotel

Om 16:30 zijn we in Cuiaba. Bij AVIS hebben we een mooie witte auto gehuurd. Lekker ruim, maar wel een erg oud model. De afhandeling gaat een stuk sneller dan in Campo Grande, zodat we niet in het donker Cuiaba in hoeven. We overnachten weer in het leuke Amazonas Plaza hotel midden in het centrum. We zoeken gelijk het zwembad op en met een caipirinha wachten we op de gids die hier om 18 uur zou zijn om ons te adviseren over de komende dagen in de Pantanal. Net als vorige week wachten we weer tot we een ons wegen. Zuid-Amerikanen zijn wat dat betreft niet echt betrouwbaar. Gelukkig hadden we hem niet echt meer nodig. In de Pantanal is het hoogseizoen voorbij en veel fazenda's hebben tegenwoordig plek voor gasten. Iedereen is er achter dat je goed geld kunt verdienen aan toeristen en de deuren worden massaal geopend. Kortom, we kunnen gewoon op de bonnefooi gaan.
Wolfgang en Maren hebben blijkbaar hun plannen gewijzigd en overnachten niet in ons hotel. De hele avond kletsen we gezellig aan de rand van het zwembad. Ook nog even naar huis gemaild.

De Transpantaneira: Weg dwars door de Pantanal.

Startpunt van de Transpantaneira.

Voor we weer de wildernis intrekken bellen we even naar huis. Alles is gelukkig ok. Rond negenen gaan we op pad. Het is zo'n 2,5 uur rijden naar de noordgrens van de Pantanal. Hier start de Transpantaneira. Dit is een door het leger aangelegde weg dwars door het moerasgebied. De weg is slechts 150 km lang. Midden in de Pantanal waren de omstandigheden zo slecht dat ze het idee om een weg dwars door de Pantanal te maken hebben opgegeven. Goede planners, die Brazilianen. Ook de Transamazonia, de weg dwars door het Amazonegebied, spoelde erg jaar weg. Het stuk Manaus - Porto Velho is nu al jaren afgesloten. De natuur heeft terug geslagen!

Jonge kaaimannen, bewaakt door hun moeder.

Als we rond het middaguur de Transpantaneira oprijden is het bloedheet. Bij de poort gaan we er even uit. Ondanks de droge periode is er hier aan beide kanten van de weg nog water. De kaaimannen klonteren hier samen. Aan de oever zien we een dertigtal 20 cm lange jonge kaaimannen. De moeder houdt ze goed in de gaten. Een klein stukje verder zien we de eerste Jaribu storks van dichtbij. Eentje drinkt de hele tijd water, dat wordt verzameld in de enorme krop. Als de enorme vogel opvliegt, een prachtig gezicht, zien we hem naar een kale boom vliegen. In deze boom bevindt zich een enorm nest, met vijf bijna volwassen jongen. De 'kleintjes' worden door moeder van water voorzien. We kunnen het schouwspel van dichtbij bekijken. Uniek!

Jaribu stork

Jaribu stork op het nest.

Als eerste komen we de araras lodge tegen. Het is een bekende plek, waar ook veel Nederlandse organisaties een paar dagen blijven. Het is een prachtige plek. Er staan fruitbomen die vogels aantrekken. Capibara's lopen over het terras op zoek naar fruit. Een stukje verderop is een nesthok van twee hyacint ara's. Deze ara's komen normaal gesproken niet voor in dit deel van de Pantanal. Ze zijn heel selectief wat betreft voedsel en onderkomen. Ze eten maar een vrucht en die bomen komen normaal gesproken hier niet voor. De araras lodge heeft er een paar geplant, zodat ze ook hier kunnen overleven. Er staat ook een voederbak, waar tientallen prachtige kardinaalvogels op af komen.

Overnachten in een farm

Overnachten in een afgelegen farm.

We komen met de eigenaar, de Hongaar Andrei, in gesprek en proberen een deal te maken. Deze lodge kost normaal gesproken 310 reaal per persoon (125 euro) inclusief toertjes en eten. Dat vinden we veel te duur en willen ook niet gebonden zijn aan 'verplichte' toertjes. We onderhandelen wat, maar lager dan 380 reaal per nacht zonder tours gaat hij niet. Andrei heeft op 4 km van de weg nog een onderkomen. Het is een farm, waar hij 4 kamers voor natuurliefhebbers heeft gebouwd. We gaan er even kijken. De weg is erg slecht en de onderkant van de auto krijgt soms rake klappen. De ranch ligt midden in de natuur aan een meertje vol vogels, capibara's en kaaimannen. Het is wat primitief, maar wel met charme. We besluiten hier te blijven (280 reaal incl. eten).
Als we ons hebben geïnstalleerd rijden we terug naar Arares. Tot onze verrassing zien we onder de boom met het aranest Tanya staan! We begroeten elkaar hartelijk. Ze wilde zo graag de hyacint ara zien, dat ze na haar busreis (14 uur, 870 km) meteen een taxi genomen heeft om hier nog even deze ara te zien. Even kicken en straks weer terug naar Cuiaba, want morgen vliegt ze verder. Gekke meid!

Uitkijktoren over de Pantanal

Enorme kaaimannen.

Op het terrein van Araras is een torentje, dat over de Pantanal uit kijkt. Om er te komen moet je over een 900 meter lange boardwalk (brug van planken). Normaal loop je dan over het water, maar nu staat alles droog. Vlak voor de toren komen we een groep brulapen tegen. De mannetjes zijn helemaal zwart. De vrouwtjes, die normaal gesproken op de mannetjes lijken, zijn hier helemaal grijs en lijken wel een andere soort. De toren zelf is niet zo hoog. Je hebt een aardig uitzicht over de droogstaande Pantanal. Wat een verschil moet het zijn met de natte periode, als alles hier onder water staat. In een boom zien we neusbeertjes en op de grond lopen twee agouti's.

Natuurlijk wemelt het hier ook van de ooievaars en reigers. Heel apart was een kaaiman met iets groots in zijn bek. Het blijkt een kleine kaaiman te zijn. Het voedsel wordt schaars en dan eten kaaimannen soortgenoten of zelfs hun eigen jongen op.

Indiana Jones

Na de zonsondergang lopen we terug. Op het terrein van Araras zit in de "ara-boom" een enorme uil, die achter de ara's aan lijkt te zitten. Het is al donker als we de weg naar ons huisje oprijden. We moeten oppassen voor overstekende capibara's en een meter hoog springende kikkers. Andrei kwam nog even langs en dronk een biertje me. Hij vertelt een beetje zijn levensverhaal en wat hij allemaal van plan is op het gebied van natuurbescherming. Andrei lijkt met zijn lange haren een beetje op Indiana Jones. Het is in ieder geval een vrijbuiter, die geniet van het gebied en van wat hij heeft opgebouwd. Voor negenen ligt iedereen al op een oor en is de hele farm in diepe rust.

Rijden over de Transpantaneira

De Transpantaneira heeft tientallen houten bruggen.

Ien wordt wakker met buikkrampen. Diarree. Vast van het niet al te beste avondeten. Heel vervelend, want om de hele dag met krampen rond te lopen is niet bevorderlijk voor de natuurbeleving. We blijven een beetje rond het huisje hangen tot Ien zich een beetje beter voelt. Hier is genoeg te zien. Vooral het meertje voor het huisje is een ware dierentuin.
Vandaag wil ik de hele Transpantaneira afrijden, lunchen in Porto Joffre en 's avonds weer terug. Als we om 7:45 vertrekken, twee uur later dan gepland, weet ik dat het niet gaat lukken. De weg is een stuk breder dan ik dacht. Door de droogte is er ook weinig water langs de weg en zijn hele stukken omzoomd door bomen. Hierdoor is er vrij weinig te zien. Gemiddeld om de kilometer moeten we over een houten bruggetje. Aanvankelijk zijn ze in goede staat, maar hoe verder we rijden hoe gammeler ze worden. Soms ontbreken delen of steken de metalen stangen om de planken bij elkaar te houden angstvallend scherp omhoog.

Onverwacht boottochtje naar reuzenotters

De zeldzame reuzenotters

Na 30 km komen we bij een rivier. Het hotel dat hier ligt verzorgt boottochtjes. We hebben gehoord dat er een kans is om de reuzenotter de te zien. De eerstvolgende boottocht is pas over anderhalf uur, maar als we dreigen af te haken ziet de receptionist zijn kans schoon iets bij te verdienen en gaan we met hem op stap. Hij vaart meteen naar de plek waar de reuzenotters zich het meest ophouden. Wij denken dat ze elders zijn, maar als de bootsman allerlei vreemde kreten uit begint te slaan komen er zowaar vier reuzenotters te voorschijn. Binnen een paar minuten vangt de man met een primitieve hengel een paar piranha’s en lokt de reuzenotters dichterbij. De prachtige dieren zijn vliegensvlug. Heb je bij een gewone otter nog een idee waar hij weer boven komt, bij een reuzenotter kan dat zomaar 100 meter verderop of achter je zijn. Zoek je links, dan zijn ze rechts. We kunnen de imposante dieren een paar keer goed zien. De piranha’s worden zo goed als onzichtbaar geaccepteerd. Als we terug gaan, zwemmen ze nog een stukje met ons op. Plotseling houdt de motor er mee op. Via de telefoon vraagt hij om hulp. Ondertussen lopen we een stukje en komen een grote leguaan tegen. Met de motor blijkt niet veel aan de hand te zijn. Onze vriend had gewoon twee linkse handjes en de hulp had hem binnen een minuut weer aan de praat.
Terug bij het hotel nemen we even lekker wat te drinken op het gezellige terras. Op het dak van een waterterras staan een enorme jaribu. Al snel zien we wat hem hier brengt. Mensen vissen op piranha’s en voeren hem de gevangen vissen.

Hoe verder, hoe saaier

Rond het middaguur rijden we verder de Transpantaneira op. Het wordt steeds 'saaier'. Geen water en geen uitzichten. Een brede gravelweg met dichte begroeiing. De ene brug na de andere, zonder dat het beeld verandert. Zo heb ik het niet in mijn geheugen staan. Af en toe een doorkijkje en soms bij een bijna droogstaand plasje wat ooievaars, die azen op de laatst overgebleven vissen. Als we op 30 km van het eind zijn, bij de onsympathieke Puma lodge,  houden we het voor gezien en keren om. Bij de rivier proberen we voor de zekerheid nog wat te tanken bij het enige benzinestation. Alles blijkt op te zijn. Goed dat we er niet op hadden gerekend.

Toecanet op het terrein van de Araras 'lodge'

Zonder noemenswaardigheden zijn we ronde vieren weer terug bij Araras. Hier zien we weer de eerste leuke dieren. Als we even later bij onze farm aan komen, wacht ons een onaangename verrassing. Ze hebben onze kamer aan drie onsympathieke fransen gegeven en ons in een klein, naar riool stinkend kamertje verplaatst. We hebben gisteren de verkeerde kamer gekregen (drie persoons). Begrijpelijk, maar deze kamer hadden we gisteren absoluut niet geaccepteerd. We zijn niet blij, maar blijven toch. Een caipirinha aan het meertje heelt de wonden.
Na het eten is er voor de fransen een nachttour georganiseerd. De vier Italianen mogen ook mee. Ons vragen ze niet. Als ik vraag of we ook mee kunnen, mogen we als 5e wiel ook mee achter in de truck. Later probeert Andrei ons het volle pond voor deze tour te laten betalen (dus niet). We hobbelen een uurtje over een zandpaadje en keren na twee vosjes en twee hertjes weer terug. Niet echt dieren die we nog niet hadden gezien. Volgens mij is deze tour pure nep en zien ze nooit iets speciaals. Na een laatste biertje duiken we in bed.

Fotografen van National Geographic

Pulitzer price Greg Gibson in actie

We hebben besloten de Pantanal voor gezien te houden en een dag eerder naar het bergachtige Chapada af te reizen. Andrei kwam tijdens het ontbijt zijn excuses voor gisteravond aanbieden, maar niet meer dan dat.
Andrei had twee bekende fotografen bij zich en drie studenten. Een van de fotografen is Greg Gibson, winnaar van maar liefst twee Pulitzer prijzen (fotograaf van het jaar). De andere is een Braziliaan die, net als Greg, werkt voor National Geographic. Ze zijn een week hier om foto's te maken van de farm, met in het bijzonder het aanstaande bijeendrijven van het vee door de gaucho's. Vanmorgen zijn ze hier om twee situaties te fotograferen. Professionals hebben een draaiboek en maken een compositie van hun foto's. Dat onderscheid ze van de rest. De eerste situatie is een paard met een rancher, die het paard nat spuit. De foto wordt tegen de zon in genomen voor een heel apart effect. Vooral de waterdruppels komen zo mooi tot uitdrukking. De situatie wordt door de fotografen in alle standen gefotografeerd. Honderden foto's. Heel leuk om te zien. We zijn de enige toeschouwers en ze vinden het leuk om ons uit te leggen wat en hoe ze het doen. Aardige lui. We proberen dezelfde foto's te maken en daar zitten ook hele mooie bij.

Compositie 1: Gaucho spuit tegen de zon in paard nat.	Compositie 2: Paard wordt door water gejaagd.

Als alles naar tevredenheid op de plaat staat, wordt de tweede situatie in scene gezet. Een paard wordt aan een lijn over het meertje gejaagd, waarbij er vooral veel opspattend water nodig is voor het effect. Greg fotografeert de situatie vanuit alle standen, waaronder vanaf een bootje op nog geen twee meter van het wilde paard. Het paard heeft er na een paar passages geen zin meer in en slaat op hol. Ien wordt bijna onder de voet gelopen. Als het dier na een paar rondjes om het huis tot bedaren is gebracht, wordt er een ander paard van stal gehaald. Deze lijkt nog wilder, maar wordt beter in bedwang gehouden. Ook nu worden er honderden foto's gemaakt. Greg laat een paar van de mooiste zien, die zeker in het blad National Geographic te bewonderen zullen zijn. De foto's worden van de week ook al geplaatst op de blog (internet) van de Braziliaanse fotograaf.
Na deze onverwacht leuke afsluiting van ons Pantanal tripje zeggen we iedereen gedag en rijden we naar de Araras lodge om te betalen. De Visa connectie deed het nog steeds niet, maar het blijkt mogelijk tegen een goede koers in euro's te betalen.

Op weg naar Chapada

De in het vlakke landschap opdoemende bergen van Chapada.

Vanmorgen heeft Andrei ons een adresje in Chapada aan de hand gedaan. Het lijkt een heel leuk plekje, midden in het nationale park. De lodge is pas twee jaar oud, moet een stuk beter zijn dan hier en bovendien veel goedkoper. Het wordt veel bezocht door vogelaars. We besluiten meteen drie nachten te boeken.
We genieten nog even van de dieren die hier in Araras rond lopen en vliegen. In de vruchtenboom zien we drie toekanets. De hyacint ara's laten zich alleen even aan Ien zien.
Als we het park uitrijden stoppen we alleen nog even bij het jaribu nest. De ouder heeft net weer wat water opgeschept en geeft de vijf dorstige jongen te drinken. Een fantastisch slot.
We rijden via Cuiaba naar het noordelijker gelegen Chapada dos Guimaraes. Gelukkig vinden we de rommelige rondweg, zodat we niet de stad zelf in hoeven.

Verrassend leuke lodge voor de laatste dagen

Om 15:15 zijn we bij het hek van de lodge. Deze zit op slot. Andrei had gezegd dat we moesten bellen, maar het kantoor in Cuiaba zei dat het hek voor ons open zou staan. Ik probeer met mijn mobiel te bellen, maar dat lukt niet. Wat nu. Een stuk verderop is een restaurant. Een aardige knul weet dat de sleutel ergens bij de poort verstopt is en na enig zoeken hebben we hem. Het is nog 4 km over mulle zandpaadjes naar de lodge. Zonder problemen bereiken we de lodge. De locatie is prachtig. Midden in de natuur. Je hoort alleen de vogels fluiten. De kamer is wat klein, maar verder prima verzorgd. Een heerlijke plek om de vakantie te besluiten.

De verrassend leuke lodge in net buiten het nationale park van Chapada dos Guimaraes

We blijven de rest van de middag relaxen rond de lodge. Even een duik in het zwembad, caipirinha er bij en met de verrekijker vogeltjes spotten. Vooral de turkoois kleurige vinkjes zijn prachtig. Rond de lodge lopen ook grappige cavia’s rond. Een beetje schuw, maar erg leuk.

Na een mooie zonsondergang eten we in het supergezellige, met kaarsen verlichte open restaurant. Het eten is helaas een stuk minder. Met Paolo maken we afspraken voor morgen. Eerst een wandeling en daarna naar wat uitzichtpunten in de omgeving.

Wandelen in de omgeving met Paolo

Na een lekker ontbijtje (bruin brood en kaasbolletjes) gaan we om 8:30 pas met Paolo wandelen door de omgeving. Het is al bloedheet. Het eerste stuk lopen we in de schaduw, maar hierna moeten we hele stukken door de brandende zon. Ien is zo rood als een kreeft. Paolo zegt niet veel en rent als een bezetene voor ons uit. We passeren heldere beekjes, waar we even af kunnen koelen. Verder zien we weinig. Eenmaal spot Paolo een bijzonder vogeltje, dat ons verder weinig zei.
Ien haakt na 2 uur af, waarna ik met Paolo nog een stukje de andere kant van de lodge op loop. Hier is een plas waar zich een bijzondere eend ophoudt. Na enig zoeken vinden we de schuwe vogel.

Aparte rotsformaties in het Chapado gebergte

Na de siësta rijden we met Paolo naar het dorpje. We lunchen bij een restaurant met prachtig uitzicht op de steile rotsen, waar Chapada zo bekend om is. Vlak buiten het dorp is ook het officieuze middelpunt van Zuid-Amerika. Een steen geeft de plek weer, maar verder is er niet veel te doen.

Paolo neemt ons vervolgens mee naar de ‘ijssalon’. Ze hebben ijsjes van zo’n beetje elke vrucht die je in Brazilië kunt vinden. We proberen er een paar uit, ook al om al het verloren vocht weer aan te vullen.
Het dorpje zelf is niet veel. Rondom een plein zijn wat souvenir winkeltjes, maar ze hebben alleen dezelfde rommel als we elders al zo vaak hebben gezien.

Chapada dos Guimaraes

Aan het eind van de dag rijden we over een slechte zandweg diep het gebergte in. Het mulle zand zorgt er een paar keer bijna voor dat we vast komen te zitten. Uiteindelijk komen we bij een prachtig uitzichtpunt. Diep onder ons zien we een afgelegen canyon. De ondergaande zon kleurt het gebergte prachtig rood. In de rotsen leven ook rode ara’s. Luid kruisend zoeken ze hun nachtverblijf op.

De terugweg gaat gedeeltelijk in het donker. Zonder problemen bereiken we weer de bewoonde wereld en zijn blij dat we zo’n mooie afsluiting van de verder wat saaie dag hebben gehad.

In de lodge is een groep vogelaars neergestreken. De gids is een bekende fotograaf en eigenaar van een groot natuurreisbureau.

Rustdag

Uiltje op het terrein van de lodge

We staan vroeg op om vogels te spotten. In de verte zien we ara’s over vliegen. Ook een groep toecans laat zich goed bekijken. Op het terrein van de lodge hebben twee uiltjes een ‘nest’, niet meer dan een kuiltje in de grond.

Het is onze laatste vakantiedag en we doen lekker rustig aan. Even naar de stad voor wat toeristische rommel en hierna even een caipirinha drinken bij een in het bos verscholen waterval. De grootste attractie van het park, een enorme waterval, is gesloten. Een aantal maanden geleden kwam daar een rotsblok naar beneden en heeft een paar zwemmers geplet.

Het grootste deel van de middag hangen we in de hangmat van het hotel.

Via Sao Paulo en Madrid naar Amsterdam

Om 6 uur op en op ons gemak de koffers gepakt. Nog even genoten van de rust en de vogel geluiden om ons heen. Twee ara’s komen ons nog even gedag zeggen, waarna we om 8:30 worden uitgezwaaid door Oswaldo. Het is een dik uur rijden naar het vliegveld van Cuiaba. Alle formaliteiten, de auto inleveren en het inchecken, gaan snel zodat we om 12:00 relaxed in het vliegtuig stappen naar Sao Paulo. Hier stappen we over voor de 10 uur durende vlucht naar Madrid en de aansluiting naar Amsterdam. Een lange, vermoeiende reis die echter zonder problemen verloopt.

Een hele bijzondere reis is ten einde. Brazilië heeft ons hart gestolen en we gaan op korte termijn zeker andere delen van het land bezoeken.